A M O S , O B A D I A K A

YONA

Asesen ka Ainakina Aidwara ka

Amos, Obadia ka Yona

F. Wayne Mac Leod

Light To My Path Book Distribution

Apedorosio kere eyuwaritai. Emamei adis atutubet naka eitabo kalo Na ebeit aitolomun komam

ekewadikan ecamakinit kotoma aiwadikaata.

Ikokoron kere dimikito karai kitijenikitai, elemunitai KO orionget kangol lo itolomuni Ebaibulin

Edumunitai apedorosio nuka aitosoma kane jai Zondervan Bible Publishers, Apedorosio kere

by Thomas Nelson Inc. Kocamakinitete. Apedorosio kere eyuwaritai.

Ikokoron Lu itosomatai KJV elemunitai KO King James Version KO Baibuli

Amalan Na epolo noi nejai Pastor Ochuli Israel ka etimu ke, Lilian Mac Neil, Daine Mac Leod.

Korai komamete, ti mamu epatana aisiomo eitabo lo. Amalan da nejai ejulan ejakait Okiror Moses,

kanu aingarakin aijulun eitabo lo kamusugun toma Ateso.

CONTENTS
Title Page
Copyright
Nuka Kongaren
AITODIKIN NEJAI AMOS
1- AITODIAR ENABI
2 - ATUBOKIN AKWAPIN
3 - ATUBOKIN Isirael
4 - IJO BON ASEU EONG
5 - AITICAN  NAKA EDEKE
6 - KOMOWAI EONG KOJAR
7 - ITUKWII NU IDINIKITOS
8 - AIYALAMA KANU Lo-Debar
9 - EBIRIJI
10 - EDITA LO KARAITO NAKA AKAMU
11 - AIJILILIUN KA AITALAUN
AITEGEARIO NA EITABO LOKA OBADIA  
12 - AITAPOET KANUKA  EDOM  
13 - EITURO LO ABILA  
14 - ANYANYAR NAKA ARONISIO  
15 - AITAJARIO KA ITUNGA EJAKAIT EDEKE  
AITEGEARIO NAKA EITABO KA YONA

- KIKITENARI TARSIS
- ANYARAUNIO NAKA EJAKAIT
- KANUKINYIO ISWAMAA NGUN?
- ACAKAKIN TOMA ANGOLOL
- KOTOMA AKOL  AKOIK NA AGAR  
- A RERENG NA IYAREIT  
- KITORONOKIN NINEBE
- EKITOI  KA YONA  
About The Author

NUKA KONGAREN

itabo loka Amos erai adwarasit nejai akwap Na edulokin noi oboro

nuka akwap. Erai eyemutu naka akwap Na kobu kocamaki ake

arerengusio aitonyoun nges Kama ejai ekakoran arerengusio. Erai

da bobo eyemut ka echokon no epatan, nokobu kocam anyarauno naka

Edeke kosodi alimonokin akirot ka Edeke ka atiting toma akwap Na ejai

amunaun. Kotoma aidwar Na kere iwanyuni ijo akiro nuka aronok nu eyaun

amina naka iboro ka agogongu naka Edeke lo emina ainyakun iketunga

mama ke.

Kotoma aidwar naka Obadia, iriamun oni ka Edom, itunga nu eyaikina, nu

ejai adwaris. Kiwanyuni oni akiro nu mamu itemonokitai kiding inacan ka

aituputoor koduwe kes. Obadia erai eyemutu ka akwap Na ebiror kanu

epogete. Erai ainingosit nekijai oni airerior atiakatiakata kwape inacan ka

anacan kotoma Kristo. Erai Na aisitunete epone lo kijaria oni kane jai

Ejakait.

Yona erai eyemut loka etunganan lo kobu kowutata ka akote naka Edeke

kaijaar ke. Erai aputo ka Edeke lo emina lomam ejalakin Ike ejanakinak

nuka epali. Kitodikin Na oni epone lo epedoria Edeke angetakina nuke kane

jai ngol loka epali. Erai no eyemut ka Edeke loka aipikor kane ebirorori

etunganan. Eyangauni eitabo lo aisinyikokin ngun Lu ibelokinos komanete

ka ainakin kes amuno ka kawap naka adiakar ka ne mamei amuno.

Mam epelekinitai eitabo lo aburokin ngun Lu iwadikatai o baibuli. Ejai

nges kwape aingakinet aitotoro ijo toma atutubena ka aidwar ke Amos,

Obadia ka Yona. Kosiomo ngun lukitodikitai Jo kotoma ngin geunet naka

esula. Kilip emoyo loka Edeke aitodikin Jo abeit kokoro. Itosoma eitabo lo

aingarakin Jo ajenun ngun Lu isiomi. Kangin sula kere engetakin ka

aingiseta nu kiticaikineete kongaren. Kingarekinete Jo aitosoma ngun Lu

isiomo Jo kotoma aijara kon. Ebwaikinit eong da aputo naka ailipasinei nu

ibusakinoto kangin angetakinete nak esula. Oyanga apak kosodi airere

ekonitau kosodi ailip kotupite ailipasinei nu.

Akalipasit koraun eitabo lo ibore yeni kingarakin Jo alosit ka ainakina

kotoma oitabon luka, Amos, Obadia, ka Yona. Tetere da bobo ipedori

aisinyikokin, anonokikin ka aingarakinio kotoma autara naka aijaar Na ekot

Edeke. Kisirereng ijo Edeke Na itetemonor asiomo itabon Lu epolok

kaitutukete Na mojong.

F. Wayne Mac Leod

AITODIKIN NEJAI AMOS

Lo’iwadikat:

mos, ekawadikan loka adwarasit kana, iboit kocalo no enyaritai

Tekoa, kojai ikilomitan 19 {km} {12miles} angalakimak naka

okide KO Betelekemu. Karai nges ecokon korai boboda akorion

komametotori ka adio aitutorio kere naka enabene. Kobu Edeke konyarau

nges kaswam ke arautu ekeneran mama ejaasi iketunga aibois ke, apaarasia

ke ekabaka Uzziah lo {Juda} ka ekabaka Jeroboam lo {Isirael}, kejaret

kailajar ka abar.

Kauke

Apaarasia Lu kobu Amos kodwaritor, Isirael ka Juda kebaritos. Abara Na

kobu koyinaki itunga anyoun Kama ejai Ejakait. Iboro nuka akwap opotu

koraut ationis kapaarasia ke Amos ido kiyatakinos atiokisio. Adoteu,

amamutu ka adolit, epoget ka amuno Na emamei ayuara keraas

adiopediopen ka adiakanareta ka itunga ke Edeke. Inera Amos asurokin

adiakanareta nu, kingaingaitoi kane ejaas itunga ke Ejakait abongor mama

ejai ekes Edeke ka irotin Ke. Aitapoet ke naka ebiriji kobu kitodiki itunga

luka Edeke epone lo koputu kibirunotor kadoketait Na kibwaikinit Edeke

kes.

Ajokis Naka Eitabo Ka Lo Lolo:

Kitodikit eitabo loka Amos epone lo epedorio Edeke alemun ecokon no

mam itutoritai aswama akirosit Na epolo ka akwap. Mam Amos kapedori

epogete kanu asioman arai aijen naarai kamametotor. Karai etunganan lo

kapatan, itopoloutai kocalo kayeni didi kojatotori ka aswam naiepatan.

Kapedor Edeke ayangaar nges kotoma apatanu ke, kosodi aitaraun nges

enabi loka Israel ka Yuda. Erai Na ainingosit mama ijai oni ice nu kapotu ka

dumut arerengu nak aitutorio ka nu aijanakin. Epone ani epatanari oni

amunokin aok aitutorio ka aijen adepari Ejakait Edeke. Erai Amos

awanyunet ne kijaa oni ne kicodunor oni apogakin kanu aitutorio wok ka

aijen.

Kiwanyun oni nuipu koitabo Kano epone lo epedoroto iboro nuka akwap ka

abar amunaun oni kopone loka ekristayone wok. Kopotu itunga ke Edeke

kowanyutu ican akaulo karerengusio nu kopotu kes kodumunito. Kopotu

kosalakis esesenete akes arerengusio abois ka Edeke. Kopotu komunokinosi

akes agogongu adepari aingarenikno nak Edeke ka aitogogongio nak Edeke.

Erai Na acodunio naepol noi ka paarasia wok da.

Erai nak amina noi Edeke aseun aitosoma ecokon no epatana ener ka itunga

ke. Erai lo etunganan lo kajatotor kanu ikidioko. Kamametotor ka asioman

arai abar apogar. Kajai nges kwapu noi katutubet kes. Arai cepaki kepuai,

nes keyinakin Edeke eseuni nges. Araibo mam nges itumudikitai kwape

kice, ka abar Na kobu kowenikin mam kes. Kapedor apupun Edeke kosodi

einer bal ngol lo alacakin kotoma obor nuka akwap.

Inera eitabo loka Amos iboro nuka akwap, epoget, ayuara nak aisaba ka

aiyiun naibuikina. Kotoma abeit inera apaarasia wok.

1- AITODIAR ENABI

Osiom Amos 1:1

rok oni egeuna aisiom ka okauke aidwar, ejok ber oni ajenun

etunganan ka apaarasia ke. Karai Amos ecokon katutubet Na

ebakai Tekoa. Karai Tekao ecalo no erapaar, kojai ikilomitan

nepetai itomon ka kany angalakimak nak Betelekemu. Kiyinakin oni ekokor

no sodit ajenun ebe, erai Tekoa ecalo lo ekoriere. Mam Amos kerai enabi

kotoma ageunet ke, arai da mam kelomunit kotoma okale noka enabine

(kowanyu Amos 7:14). Karai ecokon no epatana KO calo lo ekoriere,

kocamunite aijar aijar nak aiyapaara. Arai otunganan lo kobu emoyo noka

Edeke kobu. Inabin kwii ice, mam nges kopon kitutoritete kanu aijanakin,

konye kobu kodumunite anyaraun Kama ejai Edeke. Karai ngun bon kakoto

nges. Nges erai eburi loka agogongu ka apedori. Kobu kisipedo nges alosit

kotoma agogongu naka emoyo loka Edeke, aimor ka ice ngun Lu keyinakit

Edeke nges kotoma atitingu. Erai Na ainongosit kotoma apaarasia wok.

Asioman Na ejok epol, konye anyarauno kotoma omoyo ka aitanapio

agogongu epolok noi. Epedor Edeke aswam nuiipu kocokon alomam

esiomit itia ecakoko Lu nabin Lu esiomito.

“Amos” apolouke “Alangir” or “ebwokan atiokisio.” Kerai ekiror no

kebwoikinit ake swam Ko: Isirael. Kalosi arautu ebwokan alangiru nak

itunga nuka Edeke. Alangiru naka adiakanareta kec kapedori aisisia kes.

Karaida ekote nen, kabilakina eke etau kanukes. Erai no cut epone no

kebeitor. Epone ani kapedoria aibecokin alimonokin karai emametotor ka

langiru? Ake amamutu ka asioman nak abeit mam kapedor ajaut ke epone

no dumunet acoa kamametotor ka epone kere konye ener kotoma alangiru

Na epol Na keyiinakit nges Edeke. Akiro nu epolok duc epote kotoma

otawon nu epupute alangir.

Kobu Amos kodwarite ikaru iyarei korok amaran nak akwap ijangakina

Isirael. Erai Na akirot Na epol noi kanu Amos. Aireikin ake aidwar katipet

kobu kolingakinite alimun nu kamaran ka akwap. Kawanyutu nu kebala

kokoron kanuta:

Mam kereka akwap emarani kanuka ngun, ka ngin itunganan da

yeniboie kotoma aibworo? Eebo, enyouni cut kwape Ecor, Ilapanai

kosodi abongori bobo kwape Ecor loko Misiri. (Amos 8:8)

Abu kaanyu Ejakait ebwoi edunyi ketem, kotema nges atiar, Kinom

acuneta, tetere ilokulokunos apeteta; Kobilibil kes kakwesikec kere,

Aari yeni egoli kakesikekileng, Emameun idiokakesi yeneker,

Emameun da idiokakesi yenekui.” (Amos 9:1)

Aputo Na isutakitai toma okokoron nu erai nak amaran naka akwap Na epol

noi Na eyanguni aijangakin akwap kere. Ijangarete acuneta nuka etem

koyinakinete ailokulokun aibirokin kwap ne ejaas nu emaete. Kobu Amos

kinerite nu ikaru iyarei kokau eroko ejauna. Atupite ekisil ke Moses,

awanyunet naka enabi kalo abeit erai aitodolikin nak aidwar ke. Kilimokin

Na oni abeit nukamunitos Amos. Kwape kobu adwarasit kodolio kotoma

aica, eke ejautene eyuara. Karaida mam nges esiomit kotoma osomero loka

abeit, karaaida mam nges ebunit kotoma okale loka inabini, kobu koyaite

apedori Na epol ido koponi koyaitete noi. Karai nges enabi loka Edeke loka

abeit.

Erai Na epol airere awanyun ngun nu kopotu kotakanutukotoma akwap

naka Isirael kotoma aparasia ke Amos. Edwarit Amos aprasia nu kipugatori

ekabaka Uzziah no Judah ka ekabaka Jeroboam no Isirael. Kenyaritai

ekabaka Uzziah loka ajokan. Kotoma apugan ke, kobu Edeke koinak akwap

ainapakin ka abar. Kobu kopedo aitelekar nuka asurupi ke ice nu edwarak.

Kobu kirigawu Yerusalem, kiyatak eke alalawu ke ka agogongu nak ajore,

ka ayaite apolopolosio nuka akoru. Kayongitai Juda apaarasia ke Uzziah

kojenar ka atutubete kere. Apak nak eyemut noka Yuda itodunit, kotoma

adoketait Na didi, erai apaki Na epol Na kapedor, kapaarasia nu kipugator

Daudi ka Solomon. Konye Jeroboam, karaida mam nges eyaitai kwape

ekabaka noka ajokan, kajaas arerengusio nuka abar akwap naka Israel.

Kobu Jeroboam kipugate adaub apak Na epol adepar edio ekabaka kere Ko

Isirael. Kobu kopedo ainyakun aiboisio nu kedemaritai kes ka apaarasia nu

ikabakan nu soditi. Kilajaar akwap, eyuwar, ido kobarite.

Ekoto aingiset aingisio: Inyobo keyinakin Amos edwari kotoma pak ka

Na? Inyobo eneri akiro nuka aronok arai nu nu eyarete kotoma apak Na

ewutar Edeke aisirereng Ike tunga? Kerai cut toma aibecokina kanuka abar

ke Israel ka Yuda kakotosi apupunu akirot ke Amos. Akes abar kobu

koinakinite kes ikulepek aipupu ayuwar (kowanyu 6:1). Kobu akes abar

koinak kes amamutu apodo ka anonoku kotoma omoyo. Ekabaka Uzziah no

Judah mamu kobu kopodokin nuce kanu abar ke, ido akwap ke da alopete

koputu ileici kirumata kanu aridakinite ka apalunite nuka ican (kowanyu

4:1).

Ekokoro no sodit ileleba apolou. Kotoma okokoro no bon kikamuni oni

epone ka ejautene ke Amos. Kisisiauni oni ebe erai nges etunganan lo

enyaraunit Edeke aikwengar itunga Lu ejaarete ejare kes bon. Mam ake

apedori ingita ido itutubit nges einer ne ejaas itunga kwape abwoikiniton

Edeke. Anyaraunio ngipengin eyinakinit nges ener ka oni da. Kayinakis aok

aijen kere nu ebala nges.

Nutupitono:

Inyobo ikotori oni asioman ka adoketait kwape iboro nu

epolok noi kotoma okaru wok? Epone bani epolokototori kes

atupite anyaraunio nak Edeke?

Anibo adoketait nak asioman Na ejatotori ka Amos kanu

aijanakin?

Inyobo akurianu nak iboro nuka akwap?

Iwanyunitor ijo elope itamakin aijanakin bon kolemarite

Edeke awaii? Inyobo idumuni ijo kanu epogete Kano?

Aiibo ti ijai ijo lolo korai komam kerai kanu aswam ke Edeke

kaijaar kon?

Inyobo cut kotoma aitebeikina eyangarit akon aijen Kama

ejai Ejakait Edeke?

Kanu Ailip:

Ibuinikina lemu Jo alosit kotoma ayongit naarai obujo

koyaanga elope ebe emamei ijo adoketait nak asioman? Ilip

Edeke kitim jo koinak jo atitingu ka acamunit naedolit

aikunyakin ngaren kotoma agogongu ke.

Ingit Edeke apukori akon konyen kotoma oboro nu ejaas

elemari ijo kama ke

Imala Ejakait kanu arerengusio nu kijaik nges ijo. Koyanga

apaki adio ajenunu ake jokis kotoma aijaar kon.

Ingit Ejakait aitodikin ijo nuipu ka nuipu kwape ejaar akoni

amuno nges. Imala nges ebe nges bon akon amuno

2 - ATUBOKIN AKWAPIN

Osiomo Amos 1:2-2:5

otoma aitonor wok naka okau, koponi kitodikin oni enabi Amos.

Kilosi Kwan oni asesen ake akiro. Egeunit ekokoro lo yareit ka

alimorete Na abunore ke etube ka Ejakait. Itupusitai Ejakait

kotoma okokor no kwape ekajion loka polon ebunit Ko Yorusalemu

atubokin akwapin. Nape eyapuni nges, irurumakin nges kwape engatunyu.

Etupakin nges airuruma. Ewokete inyia ka kuju naka emoru kere alukun

nges. Mamu no erai ekajion no Tai Tai lo ebunit Ko Zion. Erai no epol no

tukuriani. Edeke loka akwap kere. Ejai ayangaun ake angolopa asurokin

akwapin.

Kiwanyuni ijo ebe kingin ngolopa egeunenei ka akiro: “kanuka

adiakanareta auni arai awongon.” Aitetemunete Na esubit bala ibore yeni

ducu etapit Amos aitosom kapaarasia ke atamar ebe apolor adiakar kotunga

ka kwapin. Erai akirot ebe etubokin kes adepaar abuonokinit. Etemoto oni

itubesia ke ekajioto lo apolon etubokin akwapin nuka alolo.

Damascus

Egeunit Edeke aibwaikin igelito asurokin eboma lo Damascus KO Suria.

Kobu itepesen nges kanu aicom Gilead ka “anyodoi nu ejatotor ka ikela

nuka asuwa." Enyodo erai acuma Na itosomao aitiak alosi kane jai agugu.

Kisomatai ka akitoi kojatotor ka ingaroi nu eyitaka (kanu, erai asuwa nu eja

ikela) ka kwap ke. Kiriarete imongin anyodoi omisiri no ejai alosi Na

etubitubitai kanu aitiaka agugu kanu acamakin alosi asakio. Ebala Edeke

ebe kobu Damascus kiciomo itunga luka Edeke kwape iciomata imongin

alosi. Mamu kecamakin adiakarete Na alosit mam iticanitai.

Kanu akes adiakanareta asurokin Ike itunga, kobu Edeke kolimoki itunga

Lu iboete KO Damascus ebe elosi nges aijukakin akim Togo loka Hazael,

ekabaka lo oboma. Ejauna Hazael apaarasia nuka enabi Elisa. Kobu

kipejokite Elisa aingitun ngaren nada Ike koku Ben-Hadad no kadeka.

Kewanyu Elisa nges, kobu Edeke kopukoki nu elosi ekabaka lo aiswamakin

itunga Lu Isirael. Kobu Elisa komonyo kanu apukokinio kosodi Hazael

aingiti kanu aimonyo:

"Inyobo emonyia Ejakait ka?" ingisit Hazael. "Naarai ajeni aronis

na ilosi ijo aisomakin Isiraelin ," kobongoki "Ilosi ijo aweikin

aiboisio kes nuka apolok, ayaar ekatumunak ka akwar,ainuk iduwe

kwap,ka asiolo angor kes nu epotiete," (2 Ikabakan 8:12).Kiwanyun

oni kotoma Amos isumunikit Edeke atubokin etogo loka Hazael

kanu aronis na isomakin nges Isirael. Kalosi nges aijukun etube

loka akim okale ke katubokin Ben-Hadad kanu adiakanareta ka

papake. Karaida epolo nges agogongu, ake aiboisio mam epedorete

ayuwari nges kapak naka anyunyura ka Edeke. Ben-Hadad ka Ike

tunga kasalakinete emamei ayuwara kane ejai ekajion loka apolon

Edeke loka Isirael. Ekeki loka apolon lo Damascus ebilakino kwap.

Elomari Edeke toma oibuga ainyakun kwap cut aitisisi.

Ikabakan luka aditoto naka Aven ka Beth Eden luko Suria kwes da elosete

ainakin aimar nejai Edeke kanu kangun luisomakinite kwes itunga ke

Edeke. Lu iboete ka Aram, eibuga no eyapesi korucokina ka Damascus,

irukutario kinga kanu kes adiakar. Kalosete atwaniar Ikes iboro kere naarai

kopotu kibelokis Ikes ipuran nejai Edeke kosodete asurokin aiyar Ike

itunga.

Kisisiauni oni kane ebe ejai aidunyakina ka epaperone kidding Edeke ka Ike

iduwe. Amamutu ka ayongit arai apelekin aiyar iduwe ka Edeke erai

amamutu ayongit Edeke. Epatanakit Edeke atubokin imusagon kape ka

ngun. Etube ke Edeke KO Damascus ekoto kisiitu oni ebe ekoto oni acoite

epone lo kiyaitor iduwe luka Edeke.

Gaza

Aijen kere anyoun KO Damascus KO Suria Toni Gaza, oibuga lo ejai

angalakimaka naka Yorusalemu kotoma atutubete naka Philistia. Itepesenit

Edeke Gaza kanu aijodor icaloi nuka iduwe nuka Isiraelin kwape ibulesin

ka agwelanar kes Edom. Mam Philistines ka podokinotos Ike’s ibulesin,

kapodokinitos kes nu kedumunete kane ejaas kes. Kobu Ejakait Edeke

kimuwa eponelo eyaitere agwelanari Ike itunga toma obulesene naarai

kobudo kitidisa epone loka ake mina aitaraun iboro Lu gwelan ka agwelar

kanuka ameda. Kipedori oni awomokin nu ewomowomoi Edeke ka nuwok

ka paarasia nu ebelar nu ikaru kanu ne kiteo oni itunga ekotosi aswamu

ameda. Kitukurian oni ngun nu ititingikinit Edeke Iphilistaini kanu adiakar.

Kisumunikit Edeke ebuni nges aicweikin akim arwatatin luko Gaza. Kwape

kopotu kes kosurokinitotori Isiraelin ka aicwe arwatatin luka eboma,

kwangin isomakino kes da. Akes arwatatin icweikino kwap, mamu

epedorete adumun epone lo ingarakin kane jai loka surupi kes. Eyangaaro

kes da kwape keyangaritotor kes icie. Emamunos kes ka gogongu Na

epedoroto aitibwoun asurokino. Abar kere Na kopotu kotukokito eyangaaro

ido etubitubete luka asurupo kes.

Ashdod And Ashkelon

Ekokoro lo 8 kilimokinit oni ebe ikabakan luko Philistine luko Ashdod ka

Ashkelon elosio kes da atiyar. Kwes da elosio atubokin kanu ayayite itunga

ke Edeke epone loka aronon. Kwape engarenok, elosio aiting kes idiope

diope ainakin aimara kes ne jai Edeke ka aitepesenio kanuka eponesio kec

nuka ronok.

Ekron

Elosi Akan ke Edeke asurokin luiboete ka oibuga/ore lo Ekron. Elosete kes

da atwanar idiope idiope. Mam etube ke Edeke ebwoun kiton iphilistain

kere atwanar. Kadedeng etube, konye kadolit. Katwakete naarai mam

koputu koyongat itunga luka Edeke.

Tyre

Itunga nu ebeit atubokin eras Lu Tyre (1:9-10). Iwanyuni ijo ebe kes da

ejenikitos ajakar kwape Iphilistain. Kwes da egwelanaritos icaloi luka

iduwe luka Isiraelin ne jaasi Edomites. Kotoma asoma ngun mam kopotu

koyongata aitutukete naka enacane ka Isiraelin Inyobo aitutukete Na

enacane? Ice kejulak iyiutos bala kerai kapaarasia ke Solomon. Atupite 1

Ikabakan 5:1-12, Ekabaka Hiram loka Tyre kobu kingarakinete ekabaka

Solomon aiduku Etemu loka Ejakait. Kane Amos esula no 1, kekote nene,

kiwanyun oni itunga luko Tyre ebilakinete ebotete iduwe luka Isirael

kacamunite agwelar obulesene kanu aileleba isaono kec. Mam nu eputosi

kanu kopotu kisomakinos Ejakait Yesu Na kebilakini Yuda nges ebotete ka

isirigin akaisauni nuka a silver? Mam abilakino nak epapero erono noi

adepar amorosit ka no asurupi? Elosi Edeke kadolit aitican itunga Lu Tyre

kanu kes agwelanaran Ikes ipaperokwape ibulesin ne jaasi Edomites.

Kojenu na ebe aiticanete ke Tyre eputokinoso ka no Gaza Icwei kino ake

rwatatin ido esalakin emamei aingarakinete.

Edom

Erai Edom akwap Na etupakin (1:1-12). Kidau oni awanyun ebe kirumitos

kwes ileic kanu agwelanar Isiraelin kwape ibulesin. Kapedori ece

awomowom ebe erai Na kiding naka akiro Edeke atubokin kes, konye erai

Na adiopete KO musagon kes nu ipu: Kopotu korukitotori inacan kes keda

akwarasi komam itodikitos aitim.

Kiyitu ebe eraasi Edomites alibunete ka Esau, onacek Yakobo Na kobu

kitarau kes inacan kes Isiraelin. Nen ibucaritotor kes agwelet Isiraelin

kwape ibulesin kec. Kageunete kokau kajai amamutu acamanar kiding

ikalia nu iyarei. Atupit Amos, amamutu acamanar kobu kiyatakin noi. Kobu

anyunyura Na kolot komam irerioritai. Mamu Edom kejatotori ke epudi

loka abwaikin iboro jokan ka Isirael konye kobu koseu amamutu acamanar

ka adwaris. Kanuka ngun, kobu Edeke kisumunik aijukar akim naka etube

asururokin kes. Iboman luka Teman ka Bozrah icanicanawo. Akwap kere

elosi ajenun anyunyura naka Edeke.

Aibo ejai akwap naka Edom lolo? Mamu bobo ejai. Emurwokin ekekiror.

Kanu ainger aitimonor, Kobu Edom koyangu anyunyura ka Edeke nejaas

ikulepeki. Etakanikinete kwangin mam ejaas nu esunete acamakin ainok

nak adwaris ka amamutu acamanara ainok ka awate kes. Ejai itunganan

kotoma aijaar kon yen inger ijo aitim? Ejai onac arai inac yen ipuda Jo

acamanar ka nges? Karai inera Edeke kajo nukamanar ngun, isisiau kane jai

Edom. Olema awai adwaris ocamanaros.

Ammon

Akwap naka Ammon nges erai akwap Na etupakinit atubokino (1:13-15).

Emusago kes Ammon’s erai ajaut ka itawon nu ekotosi adumun adepari

nuce. Ekapakina angerere angor nu epotiete keda akwaras arai, aswam

ngun epedorete aiyatakin eikoru kec. Kanu akote adepar nuce, koponi

kotubituboi itunga. Akote Na ebwouni kane mam epedorio aisimonikin Ike

ipudesia nuka aronoko. Etapit duc nges apol noi ka aiketara ka adepara ne

jaas itunga nu etiroro.

Mamu Edeke ekoto eranga ido epedori aitican Ammon kanu ka ngun. Akim

nak anyunyura ke Edeke kalosi anyamaar Ike’s iboro. Kwape ekwam lo

ededeng, epedori etube loka Edeke aibirokin kes ka apiar awai. Ekabaka ke

Ammon ka eswomaka ke, kapedorete alosit kinga kodoete akanini ka Lu

asurupo kec. Akes alupok ka iboro kec elemaro kane jaas kwes. Ekes

eranga kesalakinit cut mam imonikina.

Moab

Kotoma osulai 2, Ebwoi Moab kakonyen ka Edeke adumun eke etube.

Kileicikit Moab kanu aicwe akojo ke ekabaka loka Edom. Karaida mam

Edom ejaari kwape ekotori Edeke, kamamei Moab apedori ayangar nges

alopete aiswamanar ka ekabaka loka Edom. Aicwe ake kojo kitodunit Na

amamutu ayongite Edeke. Karaida kadolit Edom atubokino kanuka arukitor

Isirael ka akwaras, mam Moab kadolit kanu aicweikin akojo ke ekabaka.

Kotoma kanu ekoto oni aistikino kanuka Daudi, no kobu kidarakinite noi ka

atitingu apaki naka Edeke ka ekabaka Saul. Kajatotori ka arerengusio nuipu

aiyara loka asurup ke, kobu konger aswamu ngun naarai kainakit Edeke

Saul akedoketait naka apedor. Kobu koyongakinite nuitutubit ka apaki naka

Edeke loka Apedor karaida mam nges kobu kojenunite Ike irotin. Kobu

Moab kiswama ka aijulakin. Kanu akes adiakar, aiboiso nuka ayuwar nuka

Moab etiaro. Kalosi akwap adore kiding naka ecelete noka apolon ka

abulonor nak arupepe naka ejie. Ekabaka kes etwani ido esalakinete

emamei engarenon ka ayuwara.

Ejai aisisia Na epol kanuwok. Karaida mam oni kipedor aileicikin kanu

aicwe akojo ke ekabaka lo erono, kipedor oni aileicikin kanu adedengu ka

akiro ngun nuinerio ka acoit asurokin engarenok nu elemunit Ejakait

aibwaikin ayait oni. Mam kes ibusakinit aok amuno. Epodorete kes

amunarite koponesio kec. Epedorete arautu nuka aronok. Karaida, mamu nu

itodunete awok aitoronio ka aisipege. Ekot Moab koraun ne isisia epone

naka acoit no ikotori oni kajaas kotoma koidicane ka ngun nu awanyu

Edeke edolit ainakin apedori ayaite oni.

Judah

Akwap nak awasia na itetemitai kane kotoma okokoron lu erai Judah (2:4-

5).Adiakanareta nuka akwapin karai adiakanareta asurokin etunganan nopa

ducu ,Adiakarete ke Judah erai asurokin Edeke. Ake aiticanete, kekoteneni,

ebuni aroniari noi kwape naka akwap Na mamu ejeni Edeke. Kobu Judah

kongerite ekisil noka Edeke. Kobu kibelok epura ne jai Edeke loka abeit

kosodi aima aputosia. Kanuka kanu, mamu Edeke kepedori abuonikin

aijukari etube loka akim ne jai nges. Kalosi akim anyamar Yorusalem.

Karaida eraas kes itunga luka Edeke, Judah da kabeit abongonokin nejai

Edeke kanu akes aswamisio.

Erai nuka awumokin ebe itunga luka Edeke da ejaas toma aiwadikaite nak

akwapin nu mam ejenete Edeke no ebeit atubokin. Itepesenit Edeke

akwapin luka okinga kanu ayaite itunga kwape kakes erono. (1:3),

Aitubulesen boniki (1:6), amunaun epaperone (1:9), amamutu aitim inacan

ka anacan (1:11), eranga (1:13), ka amamutu ayongite engarenok (2:1).

Elacakina kokanisa noka aloloI kotoma oponesio kangun? Ejai atiakatait

iwok ikanisan ka aiboisio ace nu isomata itunga nukec bon? Ebwoete

ikanisan wok kwape ekajenak nuka adolit kiding naka amuton naka akwap

kane ejaas kes? Akiro nuka Amos eras nuwok da. Kinyarit nges oni

airereikin bonik katupitos awanyuneta ngun nu bwaikinitia ngaren kotoma

osulai nu iyarei.

Koyanga apaki adio kwape kwana airerior ngun nu kisisia oni kane. Ongici

ekoni etau ka epaperone kon ka itunga kaijaar kon. Ileicikit arai ijenikit ijo

kadiopete kadiakanereta kanu? Karai kwangin, itoronikin Kama Ejakait

Edeke. Ki longari Jo kosodi ainakin Jo aipikori akoni adiakar karai

kibelokin Jo ne jai nges kotoma aitoronikin.

Nutupitono:

Itelekarito Ikristayon kopaperone kec ka Edeke adepar nu

mam Iyiunito? Ka nuki nyio arai inyobo mam?

Kitiriana nu kiwanyu oni kane ka akwap kon arai ekanisa

loka apaarasia kanu. Nu nyoika epedori Edeke alimokin akon

akwap arai ekanisa loka lolo?

Inyobo iwomit ijo ejatotori iceleta arai atiokiso kiding

keyiunaka kokanisa lolo?

Inyio ewutas ikokoron nu alimokin oni epone lo ebeitori oni

ajaut nejaas engarenok wok?

Nuyoika kisisiauni oni kasiometait kana ipudesia ke Edeke ne

jaas Ike tunga?

Kanu Ailip:

Kirere ekoni tau awanyun arai ejai edio ejautene kere no

ekoto aitetenio.

Ejai itunganan yen epupi adio ationis aidicakinor arai

aipaperikin? Ilip Ejakait aingarakin Jo acamanar ka

etunganan ngon kotoma amina naka Kristo.

Koyanga apak ailip kanu akwap kon ka ekanisa kon. Ilip

Edeke kitangaleu iboro ngun nu ekotos aitangaleunio.

Ilip Edeke aitim Jo kanu apak ngin namam ijo ijenia iketunga

ka aingarenikin Na ibwaikinit nges kuju kon.

Ilip Ejakait ainyakakin aimorikikina okanisa Ke.

3 - ATUBOKIN ISIRAEL

Kosiom Amos 2:6-16

otoma asiometa nuko kau, kapotu ka ngicata itubesia ke Edeke

kotoma akwapin nu ipu. Erai kwana apak ke Isirael ido itereikina

ka aitepeseneta auni kane jai Edeke. Angicata bere oni

aitepeseneta nu kaidules.

Nasodit, itepesenit Edeke Ike tunga amamutu ka abeit ka eranga. Kowanyu

ko kokoro 6 ebe kopotu kogwelas ekadolitok kanu a silver ka nuipudasi

aingarakino kanu asapatun arei. Akiroto “a doliton”, kotoma Ayonanin

apolouke etunganan lo ericit ekisil, ekot aitun ebe ekisil noka Isiraelin erai

ekisil noka Edeke. Ejenikito Isiraelin adiakarete adiope kwape Edom (1:6)

ka Tyre (1:9). Kitubulesenei Isirael nu mamu ibore ejenete kanu amedaikin

kes bonik.

Okokoro no 7 itepesenitai Isirael kanu aicakacaka akwesi kanu ican kwape

icakacakata apuwa Ko kwap, Aitetemunete nakitete Na king James ebala

ebe, “koputu kiyengakisi katipet akaulo apuwa naka akwap naka ajai akou

ka lo ican.” Apolouke kamamatotor ka aitimarai opodokinit ngun nu

ipudasi. Mam kapodokiniitos arai ejok arai eron. Kapedorete aicak lokican

katipete kwape icakere apuwa naka akwap. Karai ejai ibore yeni ekoto Loki

can, kinerunete kosodete adumun acowa Na elemarata kane ejai Loki can

aimedaikin ikulepeke. Mamu kes boni icacakaete lukican, kilimokit oni

ekokoro no ebe koputu kopotu kimikitos abeit ne jaas Lu eridakinitai.

Kopotu eka tuboko luka akwap korokiata iponesio kosodet araun nu

epodokinito Lu ejaas ikapun bon. Kanu kanukicanka nu ipudasi, kekotenene

da, kemamei ameda ayuwar kes. Koponi kocakarai awai kosodete amamutu

ayongit ekisil noka abeit.

Na esesenia Edeke Isirael kobu kowanyu itunga kakwap eperete kokwap ka

abilai konapito anapito nu elemunitai aisumuneta nuka. Ebino lo kemasete

kotogoi ka idekesio kec kalemunio Kama ka ngul nu eridakitai. Kopotu

kimedata Kama ejaas ngun Lu emamei arerengu nu ipudasi ka nuki can.

Kilelebata Ike isawon keda isirigin luka elemunio kogelito. Kitanapata akes

wate keda igoene luka alemunio kanejaas ngun nu mamu kapedorete aidar

Ike’s ipudesia nu elangir. Kowanyu epone lo kopotu komenata ileici kotoma

aswamu nu. Kopotu koyangas iboro nu toma otogoi luka idekesio kosodete

aitosoma kopucito luka ediniAkwap kere kajenikit kanu epugae noka

aronon, eranga, ka ecudete.

Kajenikinitos iduwe luka Edeke akiro nuka adoteu (okokor 7). Itodunit

Amos kane papa ka okoke kapedorete aisipaper ka ayelo da apese adiopete.

Ecai da cut ebe inera ekokor epaperone loka ayelo, mam ecai ikaru nuka

apese nu ewomitai kane. Akirot “apese” kotoma akituku alope, itodei ibore

yeni beru yeni duc erai yeni ikaru kereageun ayeni didi toni atumunan.

Epedori araut ebe nuiwadikatai ne kisimikit oni ayelo naka ajena Na erai

apese Na elimoritai

Na ejaasi ka ajena ka ikiliok. Epedori Na da aitodun aitetemonor naka

emalayane nuka idinin Lu etapit amamutu aijene Edeke. Nu ecaete, kes ebe

epone no ebeitor ajaaria nu kitemonokit Edeke kotoma akirot ke koponi

sipegai. Edukone ka ayelo koponi komoromoroi kanuka kangun, ekiror ka

Edeke mamu kayongitai. Kiyitu ebe eraasi Lu iduwe luka Edeke Lu ejaasi

aitipege aicorakinata ka Edeke.

Kajenikinitos iduwe luka Edeke ka aibelokin ekes ipuran ne jai Edeke

karaida ake arerengusio nu ka bar. Kokoro 9 Enyarit Edeke Ike itunga

aiyitun iboro nu epolok nu isomakit nges kes. Enyarit nges kwes aiyitun

epone lo keyaria nges Amorites nu kopotu kobwata kiding kes ka aiboisit

naka aisumunete. Karaida ke wujaka kes kwape ikito Lu enyaritai cidar, ido

kogogongo bala aoks, kobu Edeke koyara kere koyinakin akes akwap Ike

tunga. Koponi koyararai nuka surupi nu cut kwape ejepakinere ekitoi kwap

ka arutun. Mamu ka pedorete bobo aitukurian itunga luka Edeke.

Isitikiti Edeke Ike tunga apak Na kopotu kes kodaut kobulesene Ko Misiri.

Isitikiti kes epone lo kelakuna nges kwes kane jai pharaohs lo Misiri no

kadedenge. Isitikiti epone lo kobu kidaritori kes kotoma okaru akaisangon

ka amoding. Kolimoki kes epone lo kobunio kitolositori kes ka kwap naka

Amorites kosodi ainakin kes akes akwap naki isumunikitori nuka papakes.

Mamu arai irwani tipete kobu kititwanarite kes kwape itunga.

Kobu Edeke da bobo kitonyou Ko kiding kec inabin ka Nazarites kane jaasi

Isiraelin. I nabin ka Nazarites kopotu kolomasi toma amina ka edicane keda

Edeke. Kopotu Nazarites kiyapoto aiyapositi naka atiakunio mama ejai

Edeke. Kopotu kisumunikisi aijara kanuke ka amamutu amata a wine arai

ajon nu egogongo. Kopotu kes da kongeroto aitubu Ikes itima kwape

awanyunete naka atiakara ne ejai Edeke. Kabeit itunga nu ayongite kane

ejaas oyudayana, konye opupoki abongokinete ka Isirael ne jaas kes. Mamu

kopotu kitodutu ayongite cut. Kopotu koyinakis Nazarites aimata a wine,

ainakin kes aibil aiyapositi kes ka Edeke. Kopotu koinakis Nazarites aimata

a wine, kangun, kwape inabin, koponi kicorakinai mam bobo aidwar. Mamu

itunga luko Isirael kapodokitos nu etemari Edeke ne ejaas kes. Mamu

kopotu kopodokinitos Ake kirot.

Eraun Bo etube loka aputani kanu adiakanarata kanu nuipu ne jai Edeke?

Kalosio aitican Israel kanu epal ka amamutu apodokinit Edeke ka Ake

kiroto. Kwape amagalit Na ipimawo ka iboro ke kere, kwangin kopotu

adiakanareta kes kolangirikis Edeke (ekokoro 13). Akan Na elangir naka

aitican kabunokin kes. Emamei yen elosi aiku. Nu epatanakiti aibelonokin

mam ibelokinos. Nu egogongo da, mamu egogongoros. Ekajion da mamu

epedori ayuwari ake kuwan elopete. Eka dian ekojo mamu epedori aibwo

ka lupo. Kere kibuikino akerite kane ejaasi ekadedengak kwape

ilelebunotori luka asurupi apolou kes. No kawomiti aisi ka akejene, ka lo

edokini asigiria kanu aibelokin kau, ikamunio kere kosodete awanyun ican

etube loka Edeke. Karaida ekajioto loka acoa ka kere ekeri ka kuriau.

Kesalakin Isirael emamei ne edumunia aigarakin ka pak naka anyunyura ka

Edeke. Emamei yen ekui.

Kisitikit asiometait Na oni ebe araida itunga luka Edeke kadiope apaaran

ebongonokinete kanu kangun nu eseunete kes aswam apaarasia nuka aijaar

kes. Anibo eraun akoni bongokinete ne jai Edeke apaki ngin? Mamu ijo

ipedori aibwa akoni adiakanareta apak ngin. Mamu ijo ipedor ajautu ka

agogongu na edolit arai aibelokin ejok ainac etube lo. Akon ayuwara bon

nges abunore ne jai nges ailongario. Edolitos awokot nuka Yesu arapiar oni

adiakanareta wok kere konye ekot Jo aijaun aitimio. Siri kiraun kwape

itunga nu asiometait kana atwanikin adiakari kon. Iteten ekon iboro ka

Edeke lolo.

Nutupitono:

Koponi kitepesenai itunga luka Edeke kanu eranga, adoteu ka

amamutu ayongite inabin ke. Ejaas adiakanareta nu alupok

wok lolo?

Epedori Edeke kinera ka ekanisa lo kapaarasia wok kokoron

kanu? Itetem.

Anibo airiito nu ebwoete kokiding Jo ka Edeke lolo? Kobu

Edeke kolimoki Ike tunga ebe karaida ke wujak Amorites

kwape cedars, atubokini akwap ka arutun. Epedori Edeke

aiswamakin Jo ngun lolo? Epedor nges aitub ka arutun iboro

ngun Lu ebwoete kiding Jo ka Nges?

Kanu Ailip:

Ilip Edeke kijuk emoyo loka aitoronikin akwap.

Ilip Edeke aitim Jo kanu apaarasia nu mam Jo iyongitor ngun

nu kipolokitos Jo.

Ilip Edeke aitodikin Jo ibore yen ebwoi Ko kiding jo ka Nge.

Ilip nges arutun ka kejen.

Imala Ejakait naarai erai nges Edeke lo edolit ido elosi

atubokin adiakar karaida ejai kiding ka itunga ke.

4 - IJO BON ASEU EONG

Osiomo Amos 3:1-15

diopete koboro nu etioko nu ebeit oni aitoro ka kwap kana erai

abilakino ebotete Na kangin yen minata. Abeit cut ebe kiyinaki oni

aok awate ne ejai itunganan ka ayinakin nu ipu kanukes eyinakin

abilakin ebotete apipilu Na erono noi. Kobu Edeke kitoro toma apipilu ngin

kotoma kodicane nges ka Ike tunga ka paarasia ke Amos.

Egeunit Amos kane enyarit iduwe luka Edeke apupokin akirot naka Edeke

Na ajai kanukes. Egeunit Edeke kokoro 1 aisitikin Ike tunga epone lo

kalemuna nges kes Ko Misiri ne ewanyutotor ican noi. Ka dayo

kicikakinitete akwap naka eyayitene loka Imisirian. Koponi kitidisiarai

arautu ibulesin aijanakin nu epolok. Kotoma adoketait adiopete, kobu

Pharaoh Kicoraki ayario naka iduwe nuka Isiraelin kawomite Pharaoh

Aitoliori akwap ngin Na itukurianit apugan ke. Ilukumin ka ilukumin nuka

iduwe koponi koyarai arai acakakinio Nile kwape kawomitori Pharaoh

Aitoliori akwap ngin Na awomit nges kwape aitukurianete ne jai apugan ke.

Karasi nu apaarasia nu ti mamu imurokinete Iyudayan, naarai kerai

adoketait Na kobu Ejakait Edeke kijukuna eke bulesit Moses. Mama ejai

etunganan loseuna kobu Edeke kitodu ake pedor ka aumonokineta alacakin

Ike tunga kane eridakinitere. Enyarit Edeke Ike tunga aiyitun ngun kosodete

abongun ne ejai Nges.

Okokor no 2, kilimokinit oni ebe akwap naka Isirael nges akwap Na eseunit

Edeke Ko kalia nuka akwap kere. Kepedori aseun adio kwap kere Na ekoto

Nges. Kajen Edeke ebe kapedorete araut itunga Lu epali kageunet, konye

koseu kes kosodi abukokin ake arerengusio. Kotoma kes, kobu kitodunu

akwap kere. Kerai kwes kejaunak asianut naka Edeke konye koputu

kogiroto asianut ngin. Kadumunitos arerengusio ka Edeke, konye kibelokis

Ikes ipuran ne ejai Nges. Kijukarit Edeke Ike inabin aikwengari kes.

Kainakit ake apukokino konye kogirio. Ngun kibecokinor akes aiticanio.

Karai isiomi Jo aijulunete Na ipedori ijo araut aputo etuwan ngon no

emaikina emina Ejakait. Ijeni Jo ake arerengusio kotoma aijar kon. Ipedorit

ijo adumun akirot ka Edeke ka itabon Lu itetemete ngun. Ijai Jo toma

adoketait kwape Isirael. Aibelokin ekon epur toma apukokinio Na

kijaikinitai Jo, erai akiro nu mam epatak. 2 Petero 2:21 ebala ebe, naarai

tiejok kamakec arai kemam kejenunito erot noka adolit, itia, abongor kau

ainyein aicorakinet nakalaunan naaponi koinakinai kes kedaut ajenun. Ejai

aswam Na ikeikina Na ibwaikinitai okeperin kon.

Kotoma oineri ke lo epukori, iyatakit Edeke ka aingiseta. Kawanyut

kawurianut aingiseta nu.

Aingiset Na sodit ageun kokoron 3, ebe,’’Epedorete kereka iarei aupa karai

mam imorikikina?” Karai kiwanyu Jo itunga iyarei elosete korot, ipedor ijo

acamun ebe ecamanar. Eraun adokena nu etioko nu ibuikinere iarei eupakin

komam ecamanar. Abongokinete ne ejai aingisete Na ejena.

Eriana aingisete naka yareit kotomaaijen naka itunga nu ka apaarasia ke

Amos, “Egata kereka engatunyu kamagoro komam emejaunit?" (Ekokoro

lo 4). Aputo Na erai Na engatunyu lo emoi inyamat. Kwape ekamejan eraun

abanganut alimori ake ajaut okibira Ko gata komoi imijauna. Kosiep kaje,

edolokin engatunyu loka asurupi ke kililing. Erai bon ne ejaar nges kuju ke

nes epedorio agatakin. Atutubet naka yareit naka aingiset, “Epedori

engatunyu amonyakin kabuwa komam ikamunit imijauna?” Engatunyu lo

eriebi etengei nges emoi inyamat. Na eriebia engatunyu etengei, mam iboei

kabuwa. Elosi kinga aimo imijauna. Bon ebe emoi nges imijauna, mam cut

elosi kocela taitai. Bobo mam aingiset Na kapedori aiticana itunga luka

Edeke. Akebongokinet ecaii.

Atupakinit aputo ngin naka apipilu, aingisete naka uniet, “epedori kereka

akweng aipok kokwap, komam elokitai elabwata?” (Ekokoro lo 5). Karai

kilokiki ijo elabwata kanu akweng, nu soditi, ijo adumun ibore yeni

ingalauni akweng aibosit Na ilokikit ijo ekon elabwata. Ipedori ijo

aibwaikin icoka arai inyamata nuka akweng kanu anyaraun akweng. Kanu

elabwata no aswam, ekotokin ijo adumun epone no edoluna akweng nen.

Aingiset naki wongonet itupusitai kwape aputo naka elabwata, “Ejetakin

kereka aloket abieta kokwap, arai mam ipokit ibore?” (Ekokoro lo 5).

Ilokitori ijo alokete naka emiri? Inyobo ti Jo kiwomowom arai adiope

akware ijotoi Jo do Jo akwengun kanu alokete Na ecela kanu etamitori

agolokin aikamun? Mamu ipedori awomite bala ejai ibore yeni ikamunit

alokete kon? Mam elokete egolokin karai emamei ibore yeni egolokin.

Aingisete naka kanyiete erai, “Ekutakinio kereka arupepe kore komam

itunga ekuriakaros?” (Okokoro lo 6). Arupepe kapaarasia nuka ebaibuli

ekutakinio kwape aikwengarete ebe ayaputu nuka asurup. Karai kojarite Jo

kapaarasia nuka ebaibuli kosodi Jo apupun aruo naka arupepe, ti Jo kitama

bai? Akoni abongokinete erai atukokin ikon iduwe Togo kogoli ikekia

kosod ailip ne ejai Edeke ayuwario. Arai ipedori atukokin ikon iboro kosod

anyoun akerit keda ekon ekale aiboisit Na eyuwara. Ejena imarani Jo

kotoma akuriau.

Inyobo apelekineta nuka aingiseta kanu? Apelekinete erai ayangar oni

netupakin, aingiset Na epolo noi, “Karai kebu engeso okibuga mam Ejakait

eyangaunit?” (Okokor lo 6). Karaida esubit bala ejenasi abongonikinoto ne

jaas aingiseta nuko kuj, kwangin aingiset Na, emamei bobo abuonokin karai

kebu engeso oibuga, ecamakinit Ejakait Edeke ajaun. Emamei ibore yeni

ejaun komam Edeke noka apedor ecamakinit. Ekotokin Edeke, epedori

aitubwoun atiokisio. Ejai Edeke alimokin Ike tunga erai ebe epedori

abunore, karai kebu, ekoto Edeke Ike tunga ajenun ebe eyaunit nges nu

kanu adiakar kes.

Okokor lo 7 ebala ekokoro no kilimokinit oni ebe emameete nuiswamai

Ejakait dimarai epukokinit ikebulesin ke inabin aiyeyea. Mamu nges ipuda

apukokin kes aiyeyea konye iswamai nu ka epelekinete naepol noi: Mam

Edeke iyalama ayangaun atiokisio ne jaas Ike tunga (Yoel 2:13b). Epukuni

aiyeyea ke tetere Ike tunga epedorete aitoronikin kadiakanareta kes

kosodete aiku eke tube. Erai nges Edeke lo esiana ka lo itimono.

Kotoma okokor lo 8 isitikit Edeke Ike tunga ebe etube loka engatunyu

emonyakit seki. Kiwanyunit oni emonyakin engatunyu kiboei kokuju naka

imijauna. Elosi etube lo ailanya kes katipete.

Ekokoro lo 8 ebala kwape kineritor Edeke, epedorete inabin aidwara

kwana. Mam cut epatana alimori alimorete naka iyemuto nuka aronoko.

Mam Amos kobudumu aiyeyea naka aiyalama aitijenikin Ike itunga ajenun

ebe edaunit Edeke einer ka alimori eke tube. Mam kapedori aingadakin adio

kirot, kejaas da, Na kineratotor Edeke ka kwes kosodi apukokin nges

apeleikinata, koponi kibuikinai Amos aimor keda iketunga. Ainingosit

kokoro Kano nes nata: Karai kijenu ijo ebe ebunit etube loka Edeke, epone

bani mam Jo ikwengar ngun nu ejaas otube ke Edeke? Ener Edeke ake kirot

ke. Apuko ake aiyeyea ka etube ka nu adiakanar naka akwap kana. Apuku

bobo nges aiyeyea naka aiku kane jai Ejakait Yesu Kristo okoke. Kipedori

oni aidara akiro nu oni ikulepeki? Karai kiner Edeke, ingai epedori

aingarakin konye aimor akiro ngun ka ice? Amos, kwape Jo ka eong,

kiyinakinitai aswam aimor ake acoa ka ice keda kamuno ebe epedorete ice

aitajaraun.

Kotoma okokor lo 9, kolimonosi kotogoi luka Asudod, kotogoi da kakwap

nako Misiri, kineras atiar, “: Kotukonokinosi korongan luka Samaria,

Koanyut iceleta luetia nen luejaas toma, ka imwangito da kwape ejaatar

kiding nen. Inyobo erari kes atukonokini nen? Ebala ekokor kilimokinit oni

ebe erai kes atukonokin awanyun ngun nu ejaas kiding ka itunga ke

Edeke.Koanyu, kajai amamutu ka aiyengun Na epolo noi. Kajenikitos

itunga ke Edeke kanu aridakinite nuce. Acut Misiri kalosi adumun apak Na

etiono noi ajenun inyobo eiinakinit itunga ke Edeke eridakintos nuce. Kobu

ekes Edeke kolemu kes kotoma aridakino Ko Misiri, do bobo awanyun ebe

aridakis kwes ipapakes ikulepeke. Enyaraunitai Misiri araut kwape

ekajenan ko kiding ka itunga luka Edeke.

Kokoro lo 10 kilimokinit oni ebe mam itunga luka Edeke kajenete nuka

abeit. Karaida kajatotor kes ka inabin ka da akiroto naiwadikatai naka

Edeke, kopotu kinyekis kosodete aseun aswam aronos ka epali. Naarai mam

ejenete aswam nuejok, ngu lu ingadaete epali otogoi kec, inera Ejakait

Edeke kwanata ebe, “: ejaun lokasurupi, airiamor akwap iwaitin kere;

Itojoni akongogongu”, (okokor lo 11). Akwap Na kijaikinit Edeke Ike tunga

kayangaro Kama kes. Ekes epali kobu koyangau ekileng kiding kes ka

arerengusio kec. Ne jai akes agogongu ka tiaikino. Aiboisio nuka agogongu

kere erutunio kwap, ka akes abar kere icakacakawo.

Kotoma kokor lo 12 isutakit Amos aputo kanuok. Aputo erai naka

engatunyu, lo abunaki amerekeki aituku ke. Eitoki ecokon abunore. Kotoma

apak ngin Na ebunio kirukutari engatunyu, ngin bon yen ideuna erai akejen

arei ka atutubet naka akit. Nu nges etakanikinete Isirael. Emamun itunganan

kangina yen eyiun kes. Ibore bon yen ideun Ko Isirael, eraun abilibileta

nuka akwap Na sek kibusu.

Atutubet naka iyareit kokor Kano etiono ajenun. Mam kejulaka nuka

ebaibuli ecaete epone loka aijulu ekokor nokotoma Ayudayan.

Osiomo ebaibuli loka New Revised Standard Version:

"Kwanata ebala Ejakait: Kwape eyiuna ecokon amerekeki kotoma

aituk ke engatunyu akejen arei, arai bonat atutubete naka akit,

kwangin eyuuni totor itunga nuka Isirael nu iboete ko Samaria, ka

ekona noka eitada loka apolon ka atutubet nak eitada."

Awomisio kane erai ebe, ne ideun ka bar kec eraun ekona loka etada loka

apolon ka tutubete naka etada. Kwape amerekek kotoma okokor, emamun

ibore yeni kameda yen esali karai edau Edeke atubokin iketunga.

Enyarakinitai Amos alimor itubesia nu. Kebunit apaki ke ka aiticanio.

Kapak kangin elosi Edeke atiaikin abilai kere Lu kobetel. “Betel” apolouke

“etogo loka Edeke.” Eboma no, kekotenen, kobu koraun ibore kere, konye

etogo loka Edeke. Kwana elelebun aronis ka adiakar. Amumwar nu

kicorakit Edeke aibwaikin olutale koponi kolemarai. Ngun Lu emoete

aitimio kapedorete akerit olutale kosodete aiting amumwar. Aiboisit Na

lemu karai ne ekerianarete itunga ayuwarior emamei bobo. Kitodiarit Na

amamut apedorit naka itunga akerit kane jai anyunyura ka Edeke. Mamu

ejaun akuju Na eyuwar.

Kowanyu okokor lo 15, ebala Ejakait ebe, atiyaikin etogo loka aiporo, ka

etogo da loka akamu: Ewoliorete itogoi luka ikela luka etom, enangete da

itogoi lukapolou. Kepotu nuka asurup Israel, elosete atiyaikin iboro kere

kakwap. Kalosete ainokokin iboro kere kakim komamu ainyekin konye

atukoto naka anyameta.

Erai esula no aikwengarete ne ijai oni nu kibala ebe kijeni Ejakait. Kesitikit

Na eong nu kebala Yesu ojiri noka Luka, “Ngin da yeneinakinitai nuipu,

emooyo nuipu kamake, ngin da yenititingito itunga nuipu, iburaite

nuiyatakina" (Luka 12:48). Oni, kotunga kere, kidumu arerengusio nuipu

Kama ejai Ejakait. Arerengusio nuiyatakina apolouke aswamisio

nuiyatakina. Kingaraki Ejakait oni araut nuiyunit kabeit. Koyinaki oni

asianut namam acamanar konye araut nuiyunit kabeit ka adolit toni osange,

konye karai mam, nu koponi kodwarakinitete Isirael eraunos nuok da.

Nutupitono:

• Epone ani isirerengitor ijo Ejakait? Koyangaik apak awomomar

ngun nu swamata kaijar kon.

Akoni aijanakin ne jai Edeke erianasi ka arerengusio nu

kijaikit Jo? Karai kibwo Jo kongaren ke Edeke, ipupuni Jo

nges ebala ebe “eyalama aswam?” Inyobo cut kotoma

aijarakon ekoto kijulakinai kanu Jo araun ejanakinan loka

abeit?

Kotoma osula no, iwanyuni Jo ebe mam Amos kapedori

abwoun aimor ngun Lu kalimokinit nges Edeke. Inyobo

ngin yen kisimikit oni aimor aok aiyuun ka nuce?

Iriamuna Jo ka eyiunaka nu ecamunitos aijar epone kec

naarai itimit kes Ejakait? Inyobo ejai asiometait Na alimokin

eyiunak nu?

Kanu Ailip:

Koyanga apak aimala Ejakait kanu arerengusio ke toma aijar

kon.

Ingit Ejakait ainakin Jo atitingu kwape Amos aimor ngun

nuiswamaki Jo Edeke.

Kitoronokin kangun nuka tipe nu kidolokis Jo kotoma

opaperone Jo ka Edeke, ka aingit nges acamakin Jo arautu

ejanakinan lo epedori nges apogar.

5 - AITICAN NAKA EDEKE

Osiomo Amos 4:1-13

riamuna Jo ka ikoku yen eketakin kopali ke arai korotin eke? Esubit

bala mamu nges epodo epone lo iticania Jo ikoku yen, nges arai,

aiyatakit alosit toma atiokisio. Mamu ikoku yen isisiauni nuiswama.

Na nges angolopa naka Ejakait ne ejaas Ike tunga. Karaida kiticanenei lemu

kes, kopotu iduwe ka Edeke kiyatakinito kotoma aronos.

Kotoma okokor lo 1, Enera Edeke asurokin angor nueroikinito lukican,

nuecuete luilwaritos. Kojenu enyarit Edeke angor nu “aituk nuka Basan.”

Atutubet naka Basan kajenara keda amelo naka inyia, aiboisit naejok kanu

aituk (Isabulin 22:12 ka Esekiel 39:18). Kotoma Basan, ejarete aituk

kailajar. Erai ngun nes itirianitori Edeke angor nuka Samaria keda aituk

luko Basan. Kameras angor nu keda ailajar ka ailapar. Kwape aituk luko

Basan, kajatotor kiboro kere nu kapedorete kes akote konye komam

epedorete aimonikin. Kopotu komonyenenete nuipu. Kanukes asimonokin

ipudesia ka angor kes, erai Ike’s ikiliok aroikin lukican ka luilwaritos.

Mam Edeke kobu kiyalamikin ido inera asurokin luka barak nu aroikis

lukican ka luilwaritos. Kobu kikwenga ebe kilemario ka igolun luka

ikalokak. Kwape elemunere agaria kane iboyoto, kwangin itunga luka

Edeke da elemario ka kwap kes ka arerengusio kes. Elemario ka kwap kes

ka pedono nuka arwatatin. Erai Na aputo naka arwatat Na esurokit loka

asurup. Aibois naka atorite orute loka eboma, itotorio kes aipanyia nuka

arwatatin nu kinominomete luka asurup. Erai Na aputo naka aitelekario ka

alemar etunganane.

Kotoma okokor lo 4 ka lo 5 Kobu Edeke kitoron Ike tunga kanu akes

abanganut. Inera etube kokoron kanu. Kotoma okokoron Lu iyarei itijenikit

Ejakait Ike tunga ebe ejen nges Ike’s iponesio nuka aronoko. Kokor lo 4

Elimokinit Edeke itunga ke alosit Betel kodiakas. Betel apolou ke “etogo

loka Edeke,” Kadope apaaran, kidaritere asaduku naka aitutuket. Abraham

ka Jacob ijanakitotor Edeke ko Betel (Ageun. 35). Nakingarenikitor

ekabaka Jeroboam, kobu Betel koraun airiamunete Na emayere Edeke lo

erai itawok aitepege Edeke loka papakes (1 Ikabakan 12:25-33).

Apelekinete ke Edeke mam erai aisinyikokin itunga ke adiakar. Nu ewuta

nges kotoma abeit aswam ainakin kes adiakar kes. Ejai nges alemar ake

ajaut ayuwar ka aisikamikin kes otube.Etubwou aingaingaitoi ka kes

aibelokin mam ke ido ebala nges kwanat: enganga eong yes adaun aujau

ainyekin adiakanar. Olot ngaren kiyatakis adiakar. Iwanyunete yes katipet

eka etube.

Kotoma okokor lo 4, elimokit Edeke itunga ke alosit Gilgal ko diakas

adepar nen. Kotoma Gilgal, kobu Joshua iteteu ake aitutukete ka Edeke Na

aikepe ikiliok nu kapote ka nges ka amoding. Katosomai Gilgal kwape

aiboisit Na ajore, kobu Joshua kikama akwap naka aisumunete. Kosea 9:15

ilimokinit oni, kejaas da, ebe kobu Gilgal koraun aiboisit Na ekacudak.

Kwape Betel, kobu koraun aiboisit naka adiakar. Ibomai Lu iyarei karaas

airiamuneta nu ejananas aswamisio ka Edeke konye Kwan kopotu kibelokis

Ikes ipuran nejai Nges, kosodete ajenun koponesio kes nuka ronok ka epali.

Katupakinitos itunga ke Edeke awanyunet naka Betel ka Gilgal. Kobu

Edeke kolimok kes alosit obomai nu, kwape kes teter etubokino kanu

adiakar. Erai no ekokor lo ketube.

Aitetemunete naka yareit Na iswamata Edeke kane, “Ayangun akus

ainanakineta kangin tupuruc, idiopet kotomon kangin ikaru iuni ka emugat

no tubunitai.” Karaida kopotu Isiraelin kopodokis Ike’s irotin luka aronok

luko Betel ka Gilgal, kalemete idiopet kotomon nejai ilebin kingin karu iuni

atupite aicorakinete naka Edeke kotoma oitabo lo Ikisila14:28:

“Kosange loka ngulu karu iuni iyangaunenei lukitomonete kere luka

amio kokaru kangol, aingadakin kes orekon.”

Itunga ke Edeke karaida kopotu kipalikis nges, kayangaunenete idiopet

kotomon ka ainanakineta nejai nges kayiunit. Kowanyu, kejangun da,

emugati lo keyangunenete kes erai lo itubunitai. Kerai no emugati lo

emunauna. Emugati kere lo eyanguno ne jai Ejakait, ekoto komam

itubunitai (komamei ainyolosi). Ainyolosi arai lo itibunitai erai awanyunete

naka adiakar. Ayinanakineta mam kalaete.

Inyobo kayangaunanata kes ainanakineta Togo loka Edeke kojarete kes

kotoma Pali asurokite Nges? Kowanyu, kobu Edeke kowanyu kokinga kec

akes aswamisio ka ejautene kes no engopit. Kobu kowanyu ebe mam kes

eyangaunenete akes ainanakinata nges konye ikwes ikulepe. Kobu kowanyu

epone lo kapogatotor epone loka lemitotor ainakin (ekokor lo 5).

Kayinanakinete kes tetere ewanyunete ice. Mam kes keinakinete kanu

amina Edeke konye kanu epoget, itawon nu emoete nukes bon.

Ne ideuna kosula Kano, itodikit Edeke Ike tunga nu kopotu kotakanakis

akwap kanu kes aipalikin Nges. Kobu akwap kobongo kau noi kotoma

apol. Ketakanunete ibore nu itegelikina ka kwap. Kopotu inyamata

komamutu ka kwap. Emisiri ediopete kadumuni edou, ece kawoni de. Mam

itunga kajaas keda iboro nu kapedoroto aitodolikin epudesia nuka inyamat

ka akip. Katamit Edeke aitosoma ejautene no epipil kanu adumunia akes

aijene, konye mam itunga nu kopotu kojenut kewuta Edeke eineri ka kes.

Kopotu kiyatakinito epali. Kopotu kongerot abongun nejai Nges.

Kiyatakit Edeke amoete aijene naka iketunga. “Abu kinomo imanikoria kus

ka amanita kus nuka emusabibu,” Kabala kokokor lo 9. Iboro kere nuka

jaas ka kes kobu kilelebun airouroun; ka agagul. Ka ikitokus da luka itinin

ka iseitunun, ebala Ejakait ebe, “Konye mam ipotu kobongut neajai eong”.

Kejukaka yes atular kopone loko Misiri (okokor lo 10). Aar ikusikatumunak

kekilen, Ayanga ikus ibalasin, Ketodik aures naka iidukurunu kus okumesi

kus Kineras Edeke keda itunga ke konye mam ipotu kobongut neajai nges

arai apupun eporoto ke.

Ebiro ice kayesi kwape kebiroria Edeke Sodom ka Gomora, kosubito yes

bala akalas naalemuna kakim (ekokor lo 11). Kajenete itunga ke Edeke

eyemut noka ibiroria Sodom ka Gomora konye mam kopotu kojenut ebe

kawuta Edeke aswam ngupengun ne jaas kes. Mam kapedorete awanyun

eyemut loka Sodom ka Gomora kajaas ka idio ibore ne jaas kes.Kotoma

otube loka Edeke, koponi kinyekinai kes kwape akitoi Na enyami akim.

Inyobo ajokis Na akitoi Na elemaro kotoma akim Na enoki? Mam ijo

ipedori aitosoma nges adukio idio bore kere. Atutubena nuka akito nu

ideunos emamei ajokis dimarai ainyakakin akim. Ngon nes epone lo ejatatar

itunga luka Edeke. Kopotu kitasonikinos ka kwap konye mam kopotu

kopuput nu kalimonokin Edeke kes.Kanuka ngun, kopotu kiyatakinos

kotoma adiakar ka epal ka aitipege. Kamamei kes ajokis kane ejai Edeke

kanu ka ngun.

Kinyekinit Na oni kiwumokinit epone no kamudukanut ka itunga koboro

nuka Edeke. Epone ani kapedoroto kes amamut awanyun Edeke kotoma

kangun nu katakanete kokiding kec? Epone ani epupioto kes ayanganar

ainanakineta ka idopete kotomon otem, ebe ejaunos iboro ejok? Epone ani

kiyatakinitotor kes aijar ejare kes kwape ekototor ka aijen Na mam epodokit

Edeke ka apelekinata ke?

Kolimok Edeke Ike tunga nu edoikinete kes kanu ipegeta. Ka epal. Kobu

konyarak kes akapanakin kanu etube. Ebunit apaaran Na iriamunototor kes

ka asuban imoru, no esubit ekwam, no kobu kijulak abong araut amutonu,

kojen awomisio nuka etunganan. Kamamei ibore yen kapedorete kes aibwa

kamake. Ebunit apaaran Na ebunio Edeke loka Apedori kere, no isomata

aiboiso nu ikeuna kakwap, alomar atubokin kes. Eraun apaaran naka

akuriau.

Nutupitono:

Etiabai nu kisomai oni nu isialamikito itunga arai itpolorito

ijo? Inyobo eronar Na?

Itei Jo ajenanut naka Edeke ineras ka woni lolo? Inyobo

iwomit ijo ebala Edeke lolo ka turi Na?

Itiriana esula no ka apaarasia nuka lolo “edini.”Aibo

eputotor?

Ijaas Jo ka akii apupun nu ebala Ejakait Jo? Epone ani

ineratotor Edeke ka oni lolo? Kipupi lemu oni?

Ijen ijo itunga idiopediopen nu ejarete kotoma ayuwara naka

aisaba? Inyobo emunokina kes?

Kanu Ailip

Ilip Edeke ainakin Jo akii nu epupete ka akonye nu

ekwengete awanyun nu ebala Edeke kotoma akiro nu ejaas

lolo.

Karai ijenikit lemu imoi ijo adumun aitogogongio aboisi naka

Edeke, ayanga apak alimor akon adiakar. Ingit Edeke koinaki

Jo aipikor kanu.

Oyanga apak ailip kanu kangun luijaas kajo nepepe toma

ayuwar naka aisaba. Ilip Edeke kitanyikin kes erok

kiyitokina.

6 - KOMOWAI EONG KOJAR

Osiomo Amos 5:1-17

otoma sula lo 4 kiwanyunit oni epone lo katamitor Edeke

ainyakun aijene Na Ike tunga ka epone lo kiyatakinitotor amamut

ka aipupu Nges. Abongkinete nak amudukanut etakanunit kosula

kalo 5. Ebongokinitai bobo anyaraun akwap nak Isirael apupun akirot nak

Ejakait, naarai kayapei nges awoikin akuudian otunga ke.

Akuudian erai ekosio loka aibworo. Egeun Ejakait Eke kosio kiner abekot

nak Isirael. Inyobo inerari Edeke Isirael kwape abekot konye kocai ebe erai

ibore tai konye kolai? Abongokinete ejai toma akirot ebe esubit nges bala

aberu Na didi Na erok ngaren ejai. Kwape aberu Na didi, kekote nen, kobu

kodo toma adiakar, komam epedori adokun bobo. Ne erari ibore yen etasuro

noi awanyun atwanar nak idio itunganan, Na elemarere aijar naka itunganan

yen didi, ikeun do aronis. Ekuudian Edeke naarai Isirael erai bala aberu Na

didi Na a lot kinga. Ekuudian nges naarai kalosi nges adiope apaaran

angerio ka kwap ke komamei yen edakun arai ingarakin nges kosawan nuka

atwanare. Ekuudian nges kanu naarai koponi kongeroi nges kotoma osawa

loka eipudi. Inyobo ekuudiana Edeke kanu ejautene loka Isirael komam

eyuwari nges? Ageun kosula lo 4 iwanyun oni nu eyinakinit nu itanyikinos

itunga luka Edeke naarai kopotu kiyatakitos epali ainger apupokin Edeke.

Kopotu kowanyutu ican kanu adiakar kes.

Kowanyu kokor lo 3 elemario arerengusio nuka Edeke kotoma ajore naka

Isiraelin. Keloto akes ajore asurokin nuka asurup keda itunga elukumit

kabongunet ka akwatata bon. Keloto ka akwatata ebongunet ka itomon

bon. Emamunos kes kagogongu kane ejaas luka asurup kes. Mam nu

amamut ayongite Edeke eyangunet nu toma okanisa arai ne jai itunganan?

Ejai awok adiakar kwape aigalisit kiding oni keda Edeke. Emamei lemu Jo

agogongu kalosite kon kotoma omoyo? Mam lemu ekanisa kon ne epedor

adolore? Ejai aputo naka ajore nak Isiraelin itetem aijaar kon? Arai bo erai

akon apak airere ekon etau ka aijaar kon aitogogong mam Jo iwuta agolokin

arerengusio nuka Edeke alele kanu adiakar.

Kotoma okokor lo 4 Enyarit Edeke Ike tunga aimo nges kojarat, aicorakinet

Na ebongokini kokokor lo 6 ka 14. Mam erai akote ke Edeke asesen Ike

tunga kotoma adoketait nak aitimio. Ejaas ngun nu eyiutu ebe amamutu

kagogongu ka arerengusio kotoma aiyiun mam ationis. Anaikis amamut ka

araito ka ajaut ka abongonokinat adis nuka ailip. Mamu Na erai apelekinet

ka Edeke kanu Ike tunga. Ne enyarit Ike tunga nu etwaket aimo nges

kosodet aijar. Enyarit kes ajenun ajokis ka aipikor kotoma alosite kes ka

nges. Etakanunete nu bon, karai kemoata kes Ejakait, ido aimo Edeke

apolouke aibelokin anyoun ka ronis, ijo ilopet ka akwap. Erai ibore yen

mam itunga ka Edeke kapaarasia ke Amos kacamunitos aswam. Kopotu

iboro nuka akwap nuka apaarasia kangun koinakisi ainapakina. Kaminas

itunga ke Edeke ainapakina Na kakwap ka aiyalam kopolo noi, anyoun

kotoma Alomar aijar nejai Edeke kaileleba.

Kowanyu ebe aimo Edeke nes atemar itunga ke Edeke ainyekin aimo Betel

ka alosit Gilgal ka Beersheba. Amos 4:4 kilimokit oni Betel ka Gilgal

karaas aiboiso nu iswamaere akiro ke Edekes kadope paaran, Betel ka

Gilgal kopotu kibelokis Edeke akaulo. Karai itunga luka Edeke kolosete

aimo nges, apolouke atiakakin kaiboisio nuka aronoko ka aitetemonor naka

awate kes. Aimo Edeke nges erai epone no ekuyata kes etube lo edenge lo

ebunit. Karai mam kes emoitos Edeke, kalosi nges apiar kes kwape akim.

Bethel ka Gilgal kitidisiaro bala ice bore tai (okokor lo 5). Na ebunio akim

nak etube loka Edeke, emamunos nu epedorete kes aijul. Egolokin ngaren

kes.

Kotoma okokor lo 7 elimokinit Edeke Ike itunga ebe ebuni nges atubokin

ngun Lu ejulat abeit arautu adwaris. Koponi kitaraunai abeit adwaris naarai

kopotu itunga ke Edeke komunas. Koponi kitaraunai abeit adwaris. Kedwar

naarai kopotu kimedata kanejaas luka ican. Kopotu komojirikis abeit kanu

aitodolikin ipudesia kesikulepek. Kacakaritos itunga ke Edeke adolit awai

kwape enyakit no ecakaritai kwap.

Arai ainyebukar abanganutu ka itunga ka Edeke, isitikit Amos kwes Lu

itepegete. Ewanyuna kane bala Edeke lo iteteni aiboisio nuka Pleiades ka

Orion. Nges kobu kituloo amutonu nak akware aitaraun tupuru sek, ngon lo

kobu kobuku akip kwap akwap kopone loka edou aileleb angololin. Kerai

no Edeke lo kapedori ayangaun etube ne ejasi Ike tunga. Kerai no Edeke lo

ebeit akurianar. Ibangan biai aitonyoun ake anyunyura.

Edeke lo epol lo aumokin epedori acaikin atiaar kwape eimil loka edou

kotoma aiboisio nuka akwap nu egogongo. Aitiaikin Na kapedor abunore

katipet komam abuonokin. Mam itunga epedorete aiku. Ibomai kes luka

apolok emamun ajokis. Kisomauni Edeke nu naarai Ike tunga kopotu

kongerot ngun luka kabwoete kotoma abeit ko kootin, naarai kopotu

kongerot itunga Lu iyapepera ka kwap, naarai kopotu kicakacakata luka

ican ka aibuikin kes aitac numam kes epedoritos aitac. Ike’s itogoi luka

ingaroi luka aijamam edemario. Akes amisirin mamu bobo eyaunete

ikorion. Arerengusio nuka Edeke elemario kotunga ke. Ngun, Lu kopotu

koridakito ka aicakacak nuka ican, kwesi ikulepek eraunos luki ican ka

aridakinio.

Okokor lo 12 kisitikit oni ebe kajen Edeke aibucanareta Na gin tunganan.

Kamamei adiakar adiope Na kengopit Kama ke. Kajen epone lo

keridakitotor nu edolitos kayanganar iboro numam ebeit kanu aijul abeit.

Kobu kosesen epone lo kimikitere luki ican etube loka abeit kosodete kwii

nu ejaas ka isirigin egwelet kanu ejautene.

Atupit ekokor lo 13, kanuka ngun ililng locobe kapak kangin. Mam ekoto

oni ejenun kana ebe loka acoa aiboikin kosodi acamakin aronis ilapadai ka

kwap. Korai kwagin, mam ti Edeke enyaraunit Amos abunore einer

asurokin itubesia luka aronok. Nu ewadikatai isinyikitotos eyiiunan aibwo

abwoikin apedoriosio ka nuka ican ka ngul Lu eridakinitai. Kanuki nyo,

ililinga etunganan loka acoa kapak ka Na?

Kokor lo 12 kilimokit oni Amos ebe, araida loka adoliton eridakitai. Ikootin

kere nuka etube kopotu komunaros. Ne ebwoa ekadoliton asurokin epugae

loka aronono kisinyikokin Na edengu kanejas ngun Lu eyayitos nu mam

ekapakina apupun nu eyangaunete adolit. Kanen ce, kitelekar acamun

aijecun nak abeit itia aitepege asurokin eipugae noka ronon kosodet akiro

amunar noi. Keras nu apaarasia nuka aronok. Karai itunga ke Edeke ajaut

osiep Ke aitiji epugae loka ronon. Ice sawan egogongo etau ke tunganan

namam epedorio apupokin eporoto ka Edeke. Kapak kana, ebeit itunga ka

Edeke aidarakin Ejakait kanu abeit.

Ingaingai bobo Edeke Ike tunga aimo ajokis mere aronistetere kes ejarete.

Mam erai akotek ebe kitoronarai kes. Mam kodum aiyalam naka aiyeya

aitican kes. Eyinakit Edeke kes arerengu kere aitoronikin ka diakar kojarata

Kisumunikit ajaut ka kes karai kibelokinos nejai Nges. Kokor lo 14, kejaas

da, kiwanyun oni ebe kopotu kirengas Edeke awai kanu ekes Pali ka adiakar

karaida kiiutos kes ebe ejai Nges kakes. Enyarit Amos iketunga abongun

nejai Edeke ka irotin Ke kotoma amuno epedor Edeke aitim kosodi aitun

adiakanareta kes. Akes amuno bon acamun akes adiakanareta kosodete

abongun ne ejai Edeke keda Ike’s itaun kere, aibwaikin akes wate kere toma

aitimio ka amina Ke.

Aiturur naka abeit naka akiro kanu etakanete lolo. Ipu itunga ka ikanisan nu

ejaas adoketait nak itunga Edeke kwape kapaarasia Amos. Emamei bobo

Edeke ka kes konye mam kes ejenunitos. Iyemuto nuka jokak erai ebe

karaida kirengarit oni nuipu Edeke kanu adiakanareta wok, ekapakina Nges

aitim, isumunikit ajaut ka oni nukitoronikin kadiakanareta wok kamoetet

Nges.

Kokor lo 16 ka 17 isutakit aputo nak adwarasit nu etakanunete kapak nak

anyunyura ka Edeke. Ejaun aimonyo toma asisiarin kere nuelalak. Epupun

aimony korotin kere ebe “Wu okwe! Wu okwe! Emonyet kakoriok naarai

emamete ikorion. Ekakoriok emusabibu emonyete naarai amamun araito

komusabibu. Itoni kes aitoronokin, itori Ejakait kiding kes, ejenuni akwap

kere etube loka Edeke.

Ibore yenika aiturur mam itunga ke Edeke kopotu kojenut ibore kere yeni

karon kodicane kes ka Edeke. Mam kajenete da ebe kobu kolemarite Ake

arerengusio. Kopotu kocamut akes aidongeikit bala emamei aronis. Mam

kopotu komisikit ebe kobu aibuses naka Edeke konyou Kama kes. Epupo

adiope kanu bala nu duc. Kotoma aturi wok Na ekot abar, mam oni kidoo

aloketait adiope? Apedo loka surupi wok aitumudaka akonye wok ka

konyen luka Edeke aburokin ka iboro nuka akwap? Kitepesenata oni akiro

nu kabongutu ne jai Ejakait ka mowata Nges. Aso kakwengut abeit kenyesi

itunga aitekerari Edeke kokiding wok. Komonyata iok moyon kanu Ke ka

Ake aibuses bobo.

Nutupitono:

Irere akon aijaar nako omoyo ka ngin naka okanisa kon. Ejai

ajenanutu naka araito nak emoyo?

Inyobo iwomit Jo erai ajenanutu nak ajaut ka Edeke toma

aijar kon ka aijar nako ekanisa?

Ejok awonite ka aidongeikit kotoma omoyo kwape woni ka

aijaar nak okanisa? Inyobo bere cut iwomit Jo itikokit

abukokinio nak arerengusio ke Edeke?

Epone ani kitumudakitor oni aimo abar ka aiyalama nuka ka

kwap Kana ajenun abeit nak awonite kotoma omoyo?

Kanu Ailip:

Ilip Edeke kocamak Ake aibuses kotakanu kaijar kon ka ngin

nako kanisa.

Ilip Edeke kitodu iboro ngun nu ebwoete kokiding Jo ka

arerengusio Ke nu elelete.

Ilip Edeke aitim Jo kanu acamun amamutu ka araito bala

ajokis.Ilip Edeke kitanap Jo ojokan kanu aijanakin Nges.

Ilip Edeke kitim Jo kanu agongakina oboro nuka akwap kana

itia Nges.

7 - ITUKWII NU IDINIKITOS

Kosiom Amos 5:18-6:7

ebuu apak nak etube, ejaunos aitegelenikinata. Cepakit Na

itegelikin ka kere ngun Lu idulokina aswamisio nuka edini.

Kotoma asiometait Na, enera Amos ka ngun Lu luimielasi

apaaran naka Ejakait. Ejai aiyiun ebe itunganan yen ekoto apaaran naka

Ejakait erai itunganan yen emamei ibore yen itukurianit. Ngun Lu ekotos

apaaran naka Ejakait esesenete akeswate emamei ationis ka Edeke, kanu

kangun, idarete ka muno adumun ainakinet naka akuj. Kilimokit oni

asiometait Na ebe, kikotenen da, nui ipu kangun kalu ekotos noi apak nak

Ejakait, eraun ariengunete amamutu aiyalamikin.

Kowanyu epone lo kopotu itunga Lu kopupunat nuikamunitos apak naka

Ejakait kotoma asiometait Na. Kakotos noi. Akirot nak Abranian Na

itosomatai kane apolou ke, “ajaut ka eipudi lo kayelo loepol ka ituwan yen

mam iyelonototor kajo, aingobel, eipudi lo epol noi, epudi arai akote.”

Ecaai awomisoit. Ekotos itunga nu ka awomite Na epol ka alakanar kanu

abunore nak Ejakait. Ainacakina ka aiyiun kes, kekote nen, apaaran Na erai

Na amutonu mere aica.

Idolokitor Jo nu iwomit Jo amamuto adolore? Arai bonat ijauna ijo ka

amuno Na epol kanu ikoku konye mam kopotu kodolot naipupuno ijo ebe

ake kuwana koponi kolemunai akaulo komotoka aibiror. Arai ibongun

orekon adiope paaran adumun ekon Togo enyami akim. Mam Jo iwomit

bala ipedori ijo atwaniar idio bore kere kotoma apak Na edit. Ileleba aijaar

aitegelenikinata ka nu mam Jo iwomit.

Kiinakinit oni Amos awanyuneta kotoma oinono kec kokor lo 19. Itirianit

nges apaaran naka Ejakait ka etunganan lo ekeri kane ejai engatunyu. Ekeri

nges ka ake gogongu kere, kokere nges ne ejai tianga no ededeng. Esubit

bala etunganan lo erukitor engatunyu, Alomar Togo ke do adumun egolol.

Eketau esomi ka eruki emamei eiyenge, kowanyun nges akuu ido ayiunu,

kiyengun ka ake kanin karwatat do awanyun emun lo ededeng ekonyi.

Kisitikit oni da Yesu ebe apak naka Ejakait ipu aisiriengununata. Kowanyu

nu ebala nges kotoma Matayo7:22-23,

"Katemarete nuipu kapaaran kangin atiar, Ejakait, Ejakait mam

kerek, kipou kadwarata kokirorikon, kokirorikon da kapotu

kerengeasi ajokina, kokirorikon da keswamata aswamisio

nukapedor nuipu?' Kasodi alimor mamakec ebe, 'mam lem kajeni

yes nepecep da. Konyoutu kam ajai yes keswamak nuka epali!' "

Acamunit eong itunga Lu kinera Yesu kane keras itunga luka asesenas ka

paaran nak Ejakait kwape itunga Lu kapaarasia ke Amos. Kopotu koriengut

noi adepar edio tunganan kere adumun ebe Ike’s ikiroria kamamete kotabo

loka aijar.

Okokor lo 21 ka 22 kilimokit oni ebe itunga Lu kakotos noi apaaran

nak Ejakait karaasi itunga luka edini. Iwanyuni ijo Kara’s itunga

lukajas opucito luka edinin. Kopotu kojauna atukona nuka idinin.

Kayangaunenet ainanakineta nuicweo, kainanakineta nu akiria ka

ainanakineta nuka ainapakin kwape ebalari ekisil. Kes, komamu

abuonokin, kopotu kopogakinos naarai eraas nuka edini noi. Ationis

kokokor kalo, kobu Edeke kogir acamun akes ainanakineta.

Kotoma kokor lo 21 kilimokinit oni ebe mamu kobu kopodokin akes ipucito

luka ediini ido mam kapedori aibwo katukona kec. Ike’s ikosisinei nuka

ediin kerai aruo namam kisialamikinit akii Ke. Inyobo itosoma Edeke aituk

Na egogong kane? Inyobo kiyinakin Edeke engeri aima nak itunga ka Lu?

Kamoi Nges etube loka abeit ka adolit (okokor lo 24), Na, atupit, Amos 5:7,

kopotu itunga ke Edeke kopalut kosodet acakar awai. Kobu Edeke kogir

akes aima naarai kajenikitos Luicakakinete adolit kwap ka yes luibelokinete

etube araun adwaris. Nu nges eraunor apaaran ke Ejakait Na emutono noi

kanukes.

Epolok nu oni ejenun kane ebe mam kipedor aitiaka aima Edeke kane jai

edicane ka itunga ice. Kitodikit oni asiometait Na ebe engerit Edeke aima

kangun Lu mam idicasi ka ipapakes. Idelelei Na da kotoma aisisianakin ke

Yesu kotoma Aitutukete Na tetet. Atipit asiometait Na emamei ibore ka

ngin bala a christayone loka Sabati. Ayok aiyiun ekoto kotiro ngin boisit

kaijar wok. Ekoto kitijenar epone lo kiswama ka nu kisiomi oni ka ngun nu

kisomai oni kotoma apak Na ailajara. Ekoto koloma kwap aijar nakiwomit

oni ka apak ngin Na kililingia oni bon.

Kotoma kokor lo 25 isitikit Edeke Ike tunga Na ajatotor amoding. Ingisit

aingiset, “ipotu kereka koinut eong asuban ka ainakineta kamoding ikar

akaisongon?” Kingic oni apak Na kaiman kamoding, Na kanyounia Isirael

KO Misiri alosit akwap nak aisumunet, kejulak kilimokinitos oni emamei

aitodunete nak aputo kere na kasubanit naswamatai anyoun kapak na

kanyounata komoru sinai itoni na kadolioto akwap nak aisumunet. Epedori

araut abeit akes asubanasia koponi kitubwounai adaun ikaru akaisangon.

Elimokit Edeke kes kokor lo 25:

“ijo ekek loka Isirael, ipotu kereka koinut eong asuban ka

ainakineta kamoding ikar akaisangon,eebo, ipotu kodakata Sikut

ekabakakus ka Kaiwan aputosiakus, aacerit naka edekekus, loipotu

kiswamaut."

Ne kejatotor kere amoding kipaliok itunga luka Edeke ido komoete idekesio

ice. Kanu adiakar kana, kalosi Edeke airengiar kes adepar Damasiko.

Kwape itunga Lu kapaarasia ke Noah, mam itunga nu kepodokitos ngaren

kec. Atupit Amos 6:1 kopotu kobwalaros. Kinapakina ka arerengusio nuka

iboro ido komamete ka aiyalolong KO Sion (Yerusalem, Eboma lo apolon

KO Yuda). Kopotu kopuput ayuwaar KO Samaria (ebom loka apolon KO

Isirael). Kamamei ibore yen eron epedori atakanakin kes, naarai, eraas kes

itunga luseuna luka Edeke. Kakoret kainakina toma aswam naka eyekalu.

Kayangunenete akes ainakineta nejai Edeke. Inyobo kapedori aroniar?

Kinera Edeke kane ne ejaas itunga nu etakanete luka Isirael nu eraas

engarenok nuka Ike tunga (ekokor lo 6:1). Kopotu kosesenata akes akwap

bala Na ingarenit ka kwap kere. Kapogas kanu iswamatos kanu akes akwap.

Kowanyu ekes epoget kokor lo 5:26, “Ejook kes adepar oni? Ejaas kes ka

alupok adepar oni?” Iwanyu Jo nu eutasi atakanaun kane? Iswamaete nu

etapit idio kawoni kere aswam. Itirianete ikeskulepek ka nuce. Kibwaikin

aiboisio ace, ituputoros bala ejoka. Kopotu kowanyutu akes abar eriana

kotoma asawa ecie kapol adepar Ike’s idunyeta kanu kangun kopotu

kopuputu ejok iboro kere.

Irwan mwasai duc isesen oni nu iswamaete itunga kasodete oni aipima

awok aimoyoikit kangun isesen oni kanu ejaas nuce? Epatan duc aipupu

ayuwar arai kipedori oni aipima adolokin adoketait ke aiyiun ka ece. Mam

Na erai epone lo ebeitor oni aipima awok awate, kekotenen da. Epone loka

abeit lo ebeitor oni aipima awok wate erai kotoma akirot naka Edeke.

Epedori Na araut apolouke oni anyoun kaipuwes kotunga. Epedor akote oni

alosite bon. Ngun nu ipimaete keskulepek kanu esesnete kes kane jaas nuce

mam edolete adoketait ngin Na ibwaikit Edeke kotoma akirot ke naarai

emamei kaoni yeni edolokit adoketait ke.

Epone ani ebongokina Edeke ejautene no? “Yes luitulwanete apaaran

naeron, Luisukunyete eicolong loka akaje,” (ekokor lo 6:3). Epone ani

itulwanata kes apaaran Na ronon? Mam erai ainger apupun nukamunitos

Kwape Felex kobu kopupu Paul inera nuikamunitos etube lo ebunit kopotu

kes da kotamasi, “Kawanyu eong apak edolit ejukakin eong Jo,”

(Aswamisio 24:25). Kajaas kes ka iboro nuipu kaijar nu akotosi kes anyoun

ka wate kes kotoma aipupu etunganan inera ka kes nuikamunitos

etube.Kokau, akaulo Na ainyama aijar kaidules, epupunete, konye

kwapekwana mam. Nu iswamaata kes ngun, isuburikinete aisukunyuun

eicolong loka akaje. Kawurianut, akes amamutu kaiyuun ka epali eyaun

Edeke aiketakin etube kane ejaas kes.

Kowanyu kokoron 4 pak 6 epone lo kopotu tunga Lu kingalaros toma ajoo

kanu iboro nuka akwap. Lueperete oitadan luka ikel luka etom.

Kamametotor kanu ejok aswam dimarai arionori kotutiokec. Luenyamete

inyamata luidicara ka lueyeete ikosisinei luatai koramete adeudeun.

Luemasete ebino kotoma atanya ka luinyonyoakinos akinyet naejok

aitelekari kere. Ejarito itunga Lu kotoma ailajaar noi. Ike’s isirigin bon

kakotosi kes. Kileleba akes aijar keda abuliasinei, inyamata ka ailajaar.

Kopotu kodolot kuj. Kingobelete ngun nu kejaas ka kes. Kes ka kotosi

itunga kere. Ationis, kekotenen, mam kopotu kopuputu apipilu kanu

“atwaniar Yoseph.” Inyobo itetem akirot Na? Epedori aitetem adwarasit ke

enabi Amos ka inabin ice kwape nges lo kedwarit ebe elosi Edeke atubokin

Ike tunga? Kewutasi aturi ke Yoseph atwanare kotoma omoyo. Itunga Lu

erai engarenok mam kapodokitos akiro nu kedwaritai. Kopotu kojarito

kailajar kapakingin. Kopotu kongerot amunar akes apaaran kanu aipupu

adwariasia nu etube lo ebunit. Kanuka ngun, kodwar Amos ebe eraunos kes

nu sodit alosit aijodorio. Kotoma atipete, kalosete atwaniar iboro kere nu

kajatotor ka kes. Akes aparasia nuka ipucito ka ailajar kadolunete osange.

Mam Amos ineras ka itunga luka Isirael luka apaarasia ke, inera apaarasia

wok lolo, nu ekototor itunga iboro nuka kwap, ekotos aimonanikin bon,

Mam oni ipedori aisiom asiometait Na komam kijenuni ebe inera Amos

kayon. Eyangar akirot ke Edeke apak. Ejautene loka etunganan mam

ijulakina. Itepesenet asiometait Na Lu eyuwar kanukes bon ka Ike’s isirigin

aingit akes ayuwaar. Eyapei apak naka etube. Iwok idinin, abar, ka ejautene

loka ajokan mam elosi araun idio bore kere kapak naka akuriau. Mam ekoto

oni acamakin iboro nuka akwap kana aibwo korot aisimiki oni ajenun

Kristo.

Nutupitono:

Iwadika iboro ice lumam ka paarasia wok epedorete ayuwar

etunganan konye kiminaikina etunganan. Inyobo ewomitos

kes eyangari kes kuj?

Inyobo ngin yen ejai toma asiometait Na inera cut awok

apaaran? Inyobo ngin kajiosi ka itunga luka apaarasia ke

Amos ngin yen kijios ka woni da lolo?

Kipedori oni ailelebikina cut ebe ijai oni kidarakinitere

aiboisit kokuj? Inyobo kiyiinakinit oni agogongu ngin?

Epone ani epatanar oni acamun ebe edolit edicane oni ka

Edeke naarai ija oni kangun kere nuikoto oni nuejok ka kwap

kana? Epone ani kisimikata iboro nuka akwap arai amina

naka akwap kana ka nuijatotor aimo Edeke?

Kanu Ailip:

Arai mam Jo ijen ejok ne ilosi kaijar naikaru kere. Ilip Ejakait

aitim Jo kanu adiakanareta ka ayinakin Jo aitogogongete naka

aitajario.

Ilip Ejakait aingarakin Jo komam imudukanar kobor nuka

akwap kana. Ilip Nges kiteteu Jo kotoma ainakina nejai nges

mam ipodo etia.

Ilip Edeke aitodikin Jo epone lo abwoata iboro nuka akwap

kana kiding Jo ka Nges. Iyiu Edeke komo Nges bon.

8 - AIYALAMA KANU LO-

DEBAR

Kosiom Amos 6:8-14

poget nges eyauni Satan aibiror ido ainaki ngun Lu ituritos ekiror

Yesu aibiror kapaarasia wok. Kanu epoget, kopotu itunga ke Edeke

kogeut aipupu bala epedoritos bonik. Kopotu kogeut aipupu mam

ipudasi Edeke. Karaida keyangaritos kes epoget kotoma agogongu naka

idinin kes, kopotu kimuroki kes Edeke. Karai kanuka kanu kobu Edeke

kilaira ebuni atubokin Ike itunga. Nu etupakinete mam erai aiyalam konye

itodunit Na epone lo engeritor Edeke epoget kotoma otawon ka itunga ke.

Elimokit Edeke Ike tunga ebe elosi nges atiakin Yerusalem ka iboro ke kere

kanu naarai nges erai ekolot naka noka epoget (kokor lo 8). Kotoma abugan

ke Daudi ka Solomon, kobu Yorusalem koraun Na kingobelete itunga kere

luka akwap. Kapotenenete ikabakan Kama elwana awanyun abar aila Na

ere arai eboma loka apolon. Kiyalama Edeke aitabar kes. Kobu kobukoki

ake arerengusio ka ailelebikin kes keda aiyalam ka abar. Kanu ekes epoget,

kekote nen, kobu akwap Na kere kijulakin. Kikamaro ere [eboma] kes

kosodet ayangar kes akwapin nu idunyas ka kes. Arerengusio nuka abar

kayalatotor kes koponi kicakacakai. Ekibuga kes da esalakin emamei ibore

kere. Epoget lo ka kwap kere ibiruno kwap.

Ekokor lo 9 kilimokit oni ebe araida esalat itunga itomon kotogo,

katwakete. Akirot etogo mam erai aduketait konye ateker arai ekale.

Apolouke ekiror noka ekale kalemario cut. Erai Na adiopet kakuriau Na

epolo noi kane ejaas isiraelin. Kakotos ekes kiror lo ekale eiyasi.

Kotoma okokor lo 10 itetemi edunyiet lo ebuni Togo aimo ngun Lu ajarata

kosodi alemar nu katwak (ka ne alemar nu ejaret awai kane ejaas Lu

atwak). Kedumu nges Lu ejaret kotogo, ikwengar Lu ejaret nu ikamunitos

einer ekiror ka Ejakait. Inyobo eyinakin ikwengario luejaret nu kamunitos

einer ekiror ka Ejakait? Epedor abongokinete araut naarai kerai Ejakait nges

kijukuni atwanare Na. Kobu Amos kiticau Na kokor lo 3:6. Kanu akuria

akadaki Edeke, mam bobo kadolit alimun ekekiror. Kwape adiakanarak nu

itepesenitai, mam kadolit einer ekiror ka Ejakait keda aitukes kes.

Kotoma okokor lo 11 itetemit Edeke Lu etakanikinete itogoi kes ka iboro nu

ejatatar ka kes. Kotoma anyunyura asurokin kes, keinakit Ejakait

aicorakinet atiyaikin itogoi luka akwap kosalakis eras abilibilenIn. Itogoi

luka apolok ka Lu didik, etiakinio kotoma otube loka apolon loka Edeke.

Kotoma kokor lo 12 ka 13, itetemit Amos inyobo kanyunyurikinor Ejakait.

Egeunit ne ka aingiseta nu etupatupas. Kingin aingisete kane ebongokitai

epone lomam ebeit. Ekeret kereka abalasin katiiba? Ejen cut mam, aswam

kwangin erai angirikin aibil akeju. Ipedori Jo acamakin ekon emong akoru

ne engaroikit. ? Mam nes bon epedori adedengar konye eraun abanganut.

Emamei ibore yeni epedorio airaikin ongaroto. Emamei apelekinet naka

ajokis Na ekotere emong.

Apelekinete naka aingiset kana erai aitodikin itunga Edeke epone lo

ebangatotor kes. Kojatotor kes kaijen Na edolit amamutu ayangar akes

abalasin ka imongin ne ingaroikit, kamametotor kaijen Na edolit asalakin

toma okisila nuka abeit ka adolit Na ekoto Edeke. Kwape kangirikinoto

awate nuka ibaren kes ayangar aiboisit Na ingaroikit, kwangin kopotu

kongirikis awate kes anyoun kotoma okisila nuka abeit ka adolit da.

Kotoma okokor lo 13 itosomai Edeke akiro nu kabulia aiyatakit aitoron

epoget luka itunga Ke. Koitabo lo New International Version, aiboisio arei

elimunitai. Eboma loka Lo Debar ka Karnaim kajaas agolutomei naka

Isirael. Isitikit Edeke itunga ke epone lo kapogatotor akaulo Na akamar

ibomai Lu iyarei (awomitai apaarasia ke Jeroboam II, kowanyu 2 Ikabakan

14:28). Kotoma aikamar Na mam kopotu koinakis Edeke aibuses. Kopotu

kopogakinos ka aiturokin kanu aimedaun kes bala kisomatos keda

agogongu kes. Ibore yen kipikorit oni awanyun kane nes aituk wok, nes

abulia ka akiro. Esubit Lo Debar bala akirot nak Ibranian “taai.” Karnaim

erai akirot naebwoikit “amumwarata,” awanyunyet naka agogongu ka

apedor kapaarasia. Eitabo lo King James Version ijulit ekokor lo bala, "yes

Lu iyalamasi ka iboro nuka taai (lo debar), ibalas, 'Mam kiyanga sio

amumwara (karnaim) kotoma agogongu kos?'" Nu epolok erai ebalas itunga

ka Edeke kopotu kikamasi apedori kanu ka surupo kes keda akes agogongu,

kotoma abeit kiyalamas kes taai.

Kanu epoget, kobu Edeke kitonyou akwap ace asurokin kes (okokor lo 14).

Kalosi akwap Na aicikakin itunga luka Edeke anyoun Lebo Hamath

(akiroto na kaburanian apolouke {“ne itorio”) ko kuj cut agolutome toni

Arabah ko Ngalakimaka. Emamei adio atutubet naka akwap ekui etube ke.

Inyobo ajokis ke asiometait kana nekijai oni lolo? Iwadikai Amos nejaas

itunga luajas apakio kwape nuwok. Kotoma aturi Na ekototor itunga iboro

nuka akwap, ka awomiara, kinyou oni da Kama ejai Edeke. Kituro oni kanu

acoa Na epol. Kipogakin oni kanu ajenun nuipu nu kamunitos aijen Na

etunganan ka akwap adepar adio aturi kokau. Awanyun atipet adoketait ke

ekanisa, karaida kilosit oni ngaren ka kiro ace, kikunyaki adoketait naepol

kakiro nuka emoyo kokanisa. Mam bobo oni kijaa kapak kanu Edeke. Iboro

nuka akwap aremosi Edeke awai kokalia wok ka aijar Na okanisa. Nu

nyoika ebala Edeke kanuok ne kipogar oni kanu adokena nu kidoloki oni?

Ekokor lo 13 erai abongokinet. Kituro oni kanu ayangar iboro nuipu

kamumwar, konye kotoma abeit kipoga oni kotoma Lo Debar (taai).

Asiometait Na kitodikit oni nu ewomowomoi Edeke kanu epoget ka

etunganan. Epone ani kobunio Jo kodol ne ijai Jo lolo? Idumunitor Jo inomi

akon kuwan opura kanu iboro nu epolok noi nu ipedo Jo adumun kaaijar

kon? Iyitu komam erai kanu asianut naka Edeke ti Jo imametotor. Ngun nu

kijatotor kajo erai ibore taai karai emamei Jo Edeke. Kisisianik oni Edeke

epone lo ebeitor ajar kamunos nges.

Nu Ibusakinito:

Anibo ainingosit kasiometait kana kapak wok Na iboro nuka

akwap ka awomiara ka tunga?

Epone ban alemarata iboro nu idumu oni ka acoaaok

awomisio kane ejai Edeke?

Anibo iboro nuitetiak nuka lolo ka acoa nu kitonyout Jo kane

jai Edeke?

Koyanga apak awomowomea iboro nu epolok kacoa Na lolo,

ikiyayi, ka etatai nu isomatai okaru Lu. Ejulakin awok alosit

komoyo kanu ajulanakineta kanu? Epone ani elemarata

aijulanakinata nu oni kaijen Na aijar kamunosi Edeke?

Kanu Ailip:

Koyanga apak kolimo adio kiro kere nu ijenu jo kasiometait

kana.

Ilip Edeke koinaki Jo asiamut aibwaikin iboro nu kalolo awai

koyanga apak Na epol ka Nges.

Koyanga apak awomowom aibo ti ijai Jo karai komamei

Ejakait kajo. Kimala Edeke kanu iboro nu kilemuna nges Jo

lolo.

Ilip Edeke kingarak Jo ajenun nu ekoto nges.

9 - EBIRIJI

Kosiom Amos 7:1-17

tutubet nasodit kosula kalo 7, Eyinakitai Amos aitapoeta auni.

Kangin tapoet kanu itetem etube loka Edeke atubokin Ike tunga

kanu adiakar kes. Kilos oni aingici aitapoeta nu kotoma asioman

Na.

Emaase

Kotoma ageunete naka aitapoeta auni (ikokoron 1-3), itodikit Ejakait Amos

nu elosete atakanikin Ike itunga. Esesen Amos atukona nuka emaase

ekapanikinos aibierar araito naka akwap. Epote egeunete ikorion Lu yareit

adolokin asaket. Epolok ajenun ebe kajaret itunga karaito kana yareit naarai

iyamat nu sodit eloset aitac isolosinei. Ebun emaase anyamar inyamat luka

itunga. Ne emametotor, etwaket.

Kosula lo 6 kiwanyun oni epone lo kaperioto itunga kotadan Lu ikel ka

etom, kanyamet itak lulemuna kauj ka amerekek, luemaset ebino kotoma

atanya. Kotoma alakanar kes, mam kopotu koinakis Edeke aibuses karaida

aipupu apipil kanu ejautene loka emoyo kakwap. Kopotu kopogakinos

komam epodos Edeke. Emamei abuonokin nu nges einakin Edeke ebun ka

etube lo ededeng akwap. Kasesen Amos kaiturur nu eloset ajaun kotoma

aitapoete, emonyi eketau ne ejai Edeke kanu Ike tunga. “Kitim,” emonyi.

“Epone ani epedoro Yakob (ebwoikit itunga luka Edeke kere) aijar kodite

nges?” Esesen Amos Ike tunga kwape ejatatar. Esesen kes bala nu mam

epolok, nuebeit aitim. Konye mere epone lo kasesenata kes ikulepek.

Kajenet ikulepek, kapogas, kiyiutos ebe karai kes akwap Na epol agogongu.

Esesen Amos, kes kopone lo ekotor Edeke.

Mere nu aisisianakinata nu ekot aok atur lolo aisisiaun? Mam ti ekoto oni

ajenun ebe adokena ka acoa nuka itunga epolok noi karai aitirian ka apolou

ka Edeke loka apedor loka akwap kere? Kwape kipoloror oni kotoma acoa

naka etatai, ikiai, kaacoa ace nu ekeikina, esesen Edeke adisieu wok.

Kwape Luepolok kebusak da kopone kalo kiwomowoma, esubitos awok

awate bala alabirai. Kijaar oni kanu ejautene no kirigaunit oni. Akeun arai

aitidisiar amwanis mot, kitwaki oni. Aijulakin ekwam no kiyenga oni,

kitwaki. Edio naaba arai aijulanakinat nu didik kojauten lo kikwamin

epedor amunar noi. Epone ani ijaar oni. Epone ani kijaria oni kanuwok

komamei Edeke. Kirwan mwasai kipikonor oni ajenun ngun ka sododet

apogakin kanu apolou wok kwape itunga luka apaarasia ke Amos?

Ingaingaitoi Amos ne ejai Edeke kanu Ike tunga naarai ejeni nges ejautene

kes. Ilipit Edeke aitm kes kanu adiakanareta kes. Ejen nges aidisieu kes, ka

nu ibusakinitor kes ajaaria kane jai Edeke. Abongokinete ailip Na, kobu

Edeke kitapalau. Kobu kocam mam nges ijukuni atukona luka emaase.

Mam erai nu ka akwena epone lo kobu ailip naka Amos kitibwou etube loka

Edeke? Koponi kitimi Isirael ationis Na atakanaun kanu ailip ke Amos.

Iwanyu ijo ebe akon ailip erai naepol noi ka kwap kana? Inyobo angetaki

Edeke kotoma ailipasia kon? Imwasai itunga Lu idaritai kotoma adiakar

arai etimii kotoma akiro nu eyangaun adiakar kanu naarai kobu Jo kilip

nejai Edeke kanukes? Ejok aisitikinio ebe epupi Edeke ailip naka

ekadolitok.

Akamu

Kotoma aitapoete naiyareit, Kopupu Amos Edeke iworoi etube loka akim

ka kwap (ikokoron 4-6). Esesen “akim” itoon naepol Na idul ka anyamar

akwap. Inyobo akim Na? Kotoma kanu iwadikatai esubit bala akim erai

akamu Na epol. Epol edednge akamu Na itooni angolol (enyaritai kane

naeopol Na idul). Emamete akip, itunga Lu epogas ewoket bala ikito

luemamei ajokis. Bobo, esesen Amos adisieu Na ake kwap (ekokor lo 5),

kobu bobo komonyo nejai Edeke aitubwoun etube. Irwani Na yareit, Epupi

Ejakait aimonyo naka Amos komam epodokit kanu aronis naarai kayapie

nges aijukun nejaas Ike tunga. Ebwoi Amos kiding ka Isirael Na ediakanar

ka Edeke loka Launan. Kisalakit do oni kidwar nu ti kisomakinos Isirael

karai mam Amos ajaut ingisit Edeke kanukes. Epedor kereka kanu akus

ailip, ekadiakanarak nuipu ekuwete akim naka awasia? Siri kipasa oni ailip

kotoma aijanakin naka ailip. Keyatakis, kwape Amos, aimo Edeke aiboisit

kec ikiliok ka angor nu kija kawoni nu ebeit abunore aijen nakaitajario

kotoma Kristo.

Kebiriji

Aitapoete naka uniet kotoma asiometait Na erai ebiriji (ikokoron 7-9). Ejai

ebiriji awuno ka atutubet naka asuwat imorikikina kangeset. Elakakino

awuno kokuju tino kwap awanyun arai erioro arwatata.Kotoma aitapoet ke,

Ebwoi Ejakait eiduny karwatat naadukio kebiriji kakanike. Kotema Ejakait

Amos atiar, koanyu, adolu apak, ebwaikin ebiriji kiding kikatunga Isirael.

Inyobo ebwoikinit ebiriji no? Mam erai aipimas Na ibwaikinit Ejakait kanu

Ike tunga kotoma akirot Ke? Koany, ejai ebiriji Akan ke Ejakait. Erai nges

ibore yen ejenere arai erioro arwatat arai mam.

Kotoma apaarasia wok lolo, ipu iboro nu ipimaere. Kijaa oni apaarasia nu

kangin tunganan isomai nu ekot ilope idumun Jo nu erok Kama ka, ejok

Kama ka je. Araun ebiriji ibore taai adepaar aiyalama nangin tunganan.

Ebunit apaaran Na ibwaikina Edeke ebiriji kiding wok. Epone ani

kikapakinor oni kanu apaaran kangin? Karai ikoto oni akapakin, ekoto oni

aipima awok wate keda aipimas ke Edeke Na ibwaikinit nges kanuwok

kotoma Akirot Ke. Nges Eke ebiriji. Ne etubokina Ejakait, eraun atupit

ngun nu ibwaikinit Nges ne kijaa oni nges Ake Kirot. Epone ani ipimakinor

Jo?

Mam Isirael kobu kodol aipimas ke. Kwape aduketait Na mam erioro, Kajai

Isirael atiak. Ake aiboisio nu ekeuna, nu kibwaikinit nges aputosia ke, kajai

atiaikin kwap. Aiboisio kes nu aima emunario. Akwara ke Edeke naka

etube kanyouni asurokin ekeki loka Jeroboam (akwap nak Isirael) naarai

mam kobu kodolok aipimas naka adolit ke Edeke.

Nu kalimokin Amos itunga luka apaarasia ke mam koponi kocamarai ejok

.Abeit, ejaas nuiwadikatai abongkinet ka Amasiah, esasedot loka Betel

nejaas akiro ke Amos. Kobu kosurok Amos kanu aidwar akiro lumam ajok

akwap naka Isirael. Mam kobu kitojoka ngun Lu kabala Amos kanu Isirael,

adiakar ke, ka aitepesenio Na ebunokit ekeki loka Jeroboam (kowany

ekokor lo 11). Isawan ice abongokinete Na egogongo aitepege abeit naka

emoyo ebuni kane ejaas itunga Lu idinikitos. Etepegak nuka aijanakin naka

Kristo ebunit kane jaas pharasees nuka awomitai ebe ejenete ikisila luka

Edeke.

Kiyiunit Amaziah kojaun ibore yen isomawa aitubwoun Amos aidwar.

Akwap “mam kapedor aibwok ake kiro.” Kasubit bala etunganan lo

elimonokin imoo, akiro nu ewinyi, mere ngun nu itakadikinet itunga ke.

Kwape ekalimonokinak nu kalolo, ekepelu aisialamikin ka aidar kes

inapakina. Mam kakoto akiro nu esurokinitos aronis ka ainakin itunga

ariengun. Karai etunganan lo kasesenenei aronis kokiding. Ejena, ekot nges

koraparite akeijen elope kobor kanu ejaas kapaarasia ngun, naarai kiwanyu

oni epone lo kajariata itunga luka Edeke. Kopotu kibelokis Ike’s puran nejai

Edeke kosodet aitibwo edekesio luka akwapin kakwap kes kere. Karaida

ekote nen, kobu Amaziah osesen elopet kwape ebuku loka itunga ka aiyiun.

Karaida erai esasedoti, kobu koraun lo itosomai Satan aisimik alimonokin

naka abeit Na akirot naka Edeke Na itoronit aronis. Erai kanu kangun nges

enyara Amaziah Amos anyoun KO Betel, abongor ocalo kes kolot aidwar

ne eyangar kere (okokor lo 12).

Kotoma kokoron 14 ka 15, kosodi Amos abongokin Amasia ebe, mam

arai enabi , karaida okoku loka enabi, konye arai ekecokon, ido

eketemonokinon ikito luka esukumor. Abu Ejakait kalem kameet esipan,

kotema atiar, kolot kodwarak ikatunga Isirael. Kongaren wok, kijaa keda lo

esiomit noi, Amasia, ka akengajep ngin Na iputaritai aitepege lo engenge

ecokon lo epatan Amos. Karaid edumunit aitutorio ka angajep Na iputar,

mam Amasia kobu kojenunite eporot loka Edeke. Amos, ecokon lo mam

kasiomit, kosiep kaje, kobu kobwo katitingu kanuka Ejakait einer ko kiror

Ke. Ne ebeitor Edeke aitosoma etunganan kwape Amasia, kobu koseu

Amos.

Ipu Lu eputos ka Amasia lolo? Eduminitos aitutorio koseminary ido ejaas

ka adoketa kokanisa. Ejenete inonosio ka iponesio nuka edini konye

awolios ka konyen ka Edeke ka abeit naka Ake kirot.

Kopotu itunga kosesenata Amasia bala ebuku kes. Ka konyen luka Edeke

kobu kibiro Ike tunga. Kobu kitiji asurokin akirot naka Edeke. Kanuka nu,

kalos Edeke atubokin nges. Kalos ake beru araun amalayata koboma. Kalos

akwar aiyara isapa ka apesur ke. Kelosio aipima akelupok kosodete akorar.

Kalos atwanikin akwap ace, itekerario kotunga ke.

Karaun aiticanete ka Amasia konye ekot kisitik oni ebe, mam Edeke

eyangarit ngun nu emoritos ake kirot kabenenu. Esula no kinyarit oni

ayangar ebiriji aipimas naka akirot naka Edeke kepimata awok wate kotoma

abeit. Ayibo ti ibwoya Jo karai kinyaraun Jo lolo aipima akon aijaar atupite

adoketait naka akirot naka Edeke? Ayibo ebwoya ekanisa kon? Kiyataki

Edeke aisitunun oni ajokis naka aijar kotoma atupite adoketait naka akiro ke

mere nuok.

Nutupitono:

Nubonyoika ejaunos kanu alemario naka akirot naka Edeke

kakwap ka okanisan wok lolo?

Karai kilema Jo akirot naka Edeke, inyobo ideun kisipedori

oni epone lo jarete? Inyobo eyangunete toma katutubet wok?

Oyinak awanyuneta ace epone lo kiwutar oni anyoun

kapimas naka ebiriji, akirot naka Edeke.

Inyobo kisisiaun oni nukamanar ka amamutu asioman ke

Amos kane? Kobu Na kitikok nges aijanakin Ejakait? Inyobo

atiakatait Amos ka Amasia?

Kanu Ailip:

Ilip kanu kangun nu einakitai epedor kotoma omoyo. Ilip

Edeke koinak kes atitingu aibwo kotoma akirot naka Edeke.

Ilip Edeke koinak Jo eipudi akote ake kirot ka aitodikin Jo ne

iwolitor ijo kotoma akirot ke.

Ilip Ejakait kodolu kwap kitim ekanisa kon ka akwap kon.

Ilip Eke moyo kitor kiding ka aijulakin ne ejai Edeke ka

akirot Ke.

10 - EDITA LO KARAITO

NAKA AKAMU

Kosiom Amos 8:1-14

dumunit Amos aitapoeta auni kotoma osula lo 7: aitapoet naka

emaase ebuni ainyam araito kakwap, aitapoet naka etube loka

akim ka aitapoet naka ebiriji. Kingin tapoet kana inerit etube loka

Ejakait lo ebunit. Kosula kalo 8 edumunit bobo enabi aitapoet naiwongonet.

Lolo Na esesen nges edita lo ka araito loka akamu. Inyobo apolou ka edita

lo karaito loka akamu? Kokor lo 2 Kotema Ejakait Amos atiar, kwape

ekonitor araito KO dita, kwangin ebunokitor esange ikatunga Isirael.

Kiyatak Ejakait aitetem ka enabi nu kingadakinit Nges kanu Ike tunga.

Kilos oni aingic kaidules.

Nu nyoika ketakanikis itunga luka Edeke kanu adiakar kec? Nasodit,

ikosisinei luka aiyalama ne ejai Edeke kotem kijulakinos araun aimonyo

(ekokor lo 3). Mamu bobo itunga ke Edeke kepote otem ainumunum ake

rerengusio ka ajokis, kapote kwana keda itawon Lu elangir. Kotoma akiyo,

kamonyete ka elulu naarai arerengusio ka aibuses ka Edeke kobu konyou

kokiding kes. Keyaun akes adiakar aridakino ka aiturur.

Kibongor oni okokoron lo 3 ka 6 kaurianut, Keyatakis aikalaring aputo ka

etube loka Edeke asurokin Ike itunga. Aitetem iyatakit kotoma okokor lo 8.

Kalosi akwap kere amaran kwap naka anyunyur namam epatan naka Edeke.

Aijangajanga Na epol noi kayanguni akwap aikeun kosodi aisub bala eleket

lo Nile Na ilelebitor isiepin ke. Katiaikin idio bore kere korot ke.

Ekokor lo 9 kitodikit oni ebe mam eraun akwap bon kobor kanu esubitai

elosi awanyun ican kotoma Akan Na elangir naka etube loka Edeke. Akuj

da ka pupuni nueyangun anyunyura ka Edeke. Kilimokit oni enabi Joel

kotoma osulai 2:30 ebe, erok apak ngin naepol naka etube, ejaunos

awanyuneta kuj. Itodunit eitabo loka Apukokinio da ebe ejaunos. Esubit

bala itodei Amos apak naka awasia naka etube kane? Mam oni kipedori

ainger, kekotenen da, ejauna nu apaarasia ke Amos. Kejulak ebakas ebe

ejauna ijisinei luka elap ka akwap irwanarei kotoma apak ngin KO Isirael.

Epedor araut ebe itosomata Edeke awumonokinata nu aikwengar Ike itunga

iponesio kes luka aronok? Elimokit Edeke Ike itunga ebe, etuluori ipucito

aibworo, ikosisineikus kere akudiana (ekokor lo 10). Ejaunos Lu naarai

alema Ejakait ake arerengusio KO Isirael. Kotoma kanu kopotu kolomakis

akwap, kajai itunga ke Edeke aimonyo ka akudiana. Eyaun pukoi toma

angabes kere Ka etube loka Edeke ne jaas kes.

Angetakin, kotoma okokor lo 11 kiwanyun oni ebe atutubet naka etube ke

Edeke ebuni kwape etengei lo epol agogongu. Na cut ejenar ebe kobu

Edeke kijuk etengei akwap, kilimokitai oni kane ebe elosi araut etengei loka

akirot naka Edeke. Kineranakini Edeke Ike tunga duc konye komam

epupete. Kwan, mam bobo Edeke kiner ka kes. Kililingete inabin. Mm

akirot naka Edeke bobo epupunu. Atupit kokokor lo 12, kalosete nu atiror

akwap kere. Ne emamerior akirot, emanet itunga laije ka lailo komamikite

ne elosete. Esubete bala ameeri Na emani ka ngololo komamei ibore yen

itodei erot. Emoyete akirot naka abeit, konye komamei yen itodikin kes erot

loka abeit neitorio. Eloset nejaasi isasedotin konye isasedotin komam

epedorete atodikin kes erot loka abeit naarai kwes ikulepek mam ejenete

erot.

Epedori araut ebe oni da kitorit otengei lo eputo kwakano ka kwap wok?

Ejaas itunga idiope diopen Lu emanate kokiding wok. A loto okanisa itoni

okanisa konye eroko edumuna ibore yeni emoete. Okokor lo 13 kiyinakit

oni aputo nak ikiliok ka angor nu eyiloros naarai emamei kes akirot naka

Edeke. Imwasai itunga aputo kwati kanu nu kiriamun apaarasia wok?

Kwape itunga luka apaarasia ke Amos, kiitolosi ameer komamei ibore yen

itodei erot.

Kajai itunga ke Edeke arerengu kere apupun akirot ka Edeke, kopotu

kibelokis Ike’s puran kosodet aimo edekesio ice. Ilimunitai edekesio

kokokor lo 14. Kiriamun oni ka “ileic nuka Samaria," edeke loka Dan, ka

edeke loka Beersheba. Mam Edeke kamudukan kangun Lu kisomaete Ike

tunga. Ainger Edeke loka apapakes, kewutas agolokin ngaren kec. Ka

twaket kes komam bobo enyounet.

Kwan, abongosi okokor lo 4 kajenut inyobo kasurokinitor Edeke Ike itunga

kotoma abeit. Nasodit, etunakit duc Edeke nuipudas toma otau ke.Kane

kokor lo 4, kekote nen da, kiwanyun oni ebe karidakinitos itunga ke Edeke

nuipudas aingarakinio .Kotoma abeit, ekokor lo 4 kilimokit oni ebe “kopotu

kilikos” (NKJV) lukican. Nes atamari ebe, kopotu kicancanata kes kwape

ecilicila engatunyu yenikaisu. Ayaite erono luka ican kakwap, kopotu

kitikadikis Edeke Lo kobu kiswamate kes ka puto Ke.

Naiyareit, kiwanyun oni kokokor kalo 5 kopotu itunga ka Edeke kitodutu

amamut ayongite Edeke kopone lo amamut aitalaun apaarasia luka apolok

luka Edeke. "Iwori edaunor ainumunum naka elap loka itetet kigwelari

akima," Kapedoret atamar ebe, “Iwori edaunor Asabatot kayangasi eyok

egano osokoni," kingisingisei kangin tunganan opapake. Kisesen oni kane

itunga Lu esesenete apaarasia luka apolok kwape nu itotolikitos agwelanar.

Kerai aitapasete naepol noi Alost otem kanu ayongakite ekisil loka edini.

Mam ekisil loka Edeke ka jok kanejaas kes naarai mam kes kidicasi ka

Edeke. Mam nges kiyalama ka atutubet naka ayongite. Kobu kitikadit nges

Ike tunga aima Ikes boro ka aswamisio kes adepar Nges.

Naiuniet, kopotu itunga luka Edeke kodiakas abongor amamutu kabeit ka

abeit kanu aitopol ngaren kec ikulepek. Karidete amisanin kec, kosodet

aiyatakin itiaisinei kes, ka aimodo kagwelak keda amisanin Lu esabete.

Kangwelete nukican kosodet aitosom kes kwape ibulesin kanukec bonik.

Ne mam lukican etacata luiburawo kes, egwelaro kes tetere Lu iburaete kes

egwelet asilipan arei. Kibwaikis itunga ke Edeke ees engano oisawon kanu

kagwelaka kes kibwaikinet “apieta” luko obalasa oisawo tetere elangir ka

aimodo nu egwelete (verse 6).

Kobu Edeke kowanyu nu kisomaete kes kosodi ailaira kanu epoget ka

Yakob mam kalosi aimurokin akes aswamisio nuka aronok. Inyobo epoget

loka Yakob? Yakob nges ebwoikinit itunga luka Edeke. Inyobo epoget loka

itunga luka Edeke? Mam erai Edeke elope? Ilairai Edeke keda Ekekiror ebe

elosi nges awanyikin keda nu ediakanaret kotunga ke.

Adiakanareta ka itunga luka Edeke eraas adiakanareta Lu ebeit oni

aitemokin kane kiboyo oni. Kopotu komaata edeke loka iboro luka akwap.

Kopotu kojarito kapak naka abaar naepol. Karai abaar Na nges kobu

kitekera kes awai Kama ejai Edeke. Katipet kopotu kogeutu aimoabaarka

aiturio aboissit naka aimo adolit. Kobu edeke loka iboro nuka akwap kikam

kes. Kobu koyangau amamut abeit, eranga, amamut aimonikin, ayaite nuce

eron, epoget, ka amamut ka aitim. Kopotu kinapakinos kowanyutu ebe mam

bobo ekototor kes Edeke. Kobu akes aiyiun koraun aigalisit toma apol naka

agwelanar kes. Nu kepolok kerai ejauten lo kapak kangin ka epone lo

kapedoroto kes adumun abaar naepol ka ainapakina kanukes. Inerit Amos

kaica epone lo engeritor Edeke adiakanareta nu. Kiyinakit oni awanyunete

Na ecai nu etupakinete ngin yen emai edeke loka iboro luka akwap.

Kapuput kakuwata angwalu naka loka asurup loetiono.

Nutupitono:

Inyobo kisisianikinet atutubena nu ikokoron kanu oni

nuikamanar keda iponesio luka aronok luemoere ka

akukonokin iboro nuka akwap kana?

Aibo idoloki Jo ijen ebe iboro nuka akwap Kan amunas

ekanisa loka lolo? Idobo Jo?

Inyobo ejokunar akwap Na ka iboroke?

Kanu Ailip:

Ilip Ejakait kolacak Jo kotoma aitemesio nuka iboro nuka

akwap lolo.

Koyanga apak kilip kanu aiboisit Na ijai Jo. Atutubet Na

kikokoron kanu ejaas ka aikwengaret naepol kanu iboro nuka

akwap. Ilip Ejakait apukor akonyen kangun kalu ekamu

edeke lo, tetere epedoret awanyun eipudi loka etajaran.

Imala Ejakait kanu atitingikinit naepol ka oni karaida mam

oni kiyinakina ne ejai Nges

11 - AIJILILIUN KA

AITALAUN

Osiomo Amos 9:1-15

jaas apaarasia nu mam einer ka itunganan epedoro aijulakin

iponesio ke. Edio ekawurian kere ejen ebe kangin sawa iduwe ejai

aicoranakin ka ebela. Nu nges etakanete kangeset naka eitabo loka

Amos. Ener Edeke KO nabi ke koitabo Kano kere, konye angerot itunga ke

apupun. Ejai Kwan Edeke aitican kes tetere kes ijulakinos korotin kes.

Ekoto nges aitalaun kes kanu alemar aronis kokiding kes.

Egeunit asiometait ka Amos esesen aitapoet Ejakait ebwoi eiduny ketem.

Elutale kotem nges ne itemonokinere adiakanareta. Mam erai taai ebwoa

Ejakait kanen, erai aiboisit Na itimere adiakanareta, ne itingitere etube.

Kopotu Isirael kongerot ainakinete naka aitim. Kopotu kitisilot elutale.

Kainakin akes asubanasia ka itau lumam erianas ka Edeke. Kwan kitoronio

kes kanu adiakanareta kes kotoma aiboisit Na ti edumuniata aitimio ka

Edeke.

Epupi Amos Edeke iworoi kinom acuneta tetere ilokulokunos apeteta

kobilibili kes kakwesiikec kere. Epolok nu oni ajenun ebe erok itunga ejaas

otem enyarit Edeke ake tiayiikinio. Mam kebwounitos araut nu idinin.

Kabwounitos kes kekotenen da, aimo Edeke. Mam iyarei epedorete aupa.

Etube loka Edeke egeuni kotem kanejaas ngun ejaas nepepe kanges. Akirot

Na elimuna kane ebe ainomo acuneta tetere ilokulokunos apeteta kobilibili

kes akwesiikes eputos ka akituku Na akwap aijangakin Na kadwarit Amos

kosulai Kano sodit. Ngun Lu ekuwete acuneta nu ebirunos kwap, eario ka

ekileng. Emamei da idiokakes ekuii etube loka Edeke kakwap.

Itogogongit Ejakait akirot Na kokoron kanu kongaren. Karaida ebokete

adolore okatwak, elemuni akakan kes kangina. Karaida engopet kaidi naka

Karumel, amoi alemun kes kangina da. Karaida ibwaio kes kakonyeneka

kwap toma angolol, ecorakin emun kangina ekonyi kes. Karaida ijoreorio

kakonyen nuka lukasurupokes, ecorakin ekilenge kangina eari kes. Emamei

aiboisit Na epedorot kes aingopia kakonyen ke Lu esesnet. Koponi

kogolokinai ingaren kes.

Mam kes kaduminitos asurup ka etunganan, kadumunitos asurupi ka Edeke.

Erai lo Edeke lokobu akekan aitiror kocala akwap, Edeke lo kobu akejautu

koinak akwap aijangakinka aikeun kwape a Nile. Nges kobu kosub akuj

arai akwap kwape ekotor nges. Nges ebukuni akip kwap kopone loka edou.

Edeke lo nges kitikadikitos Isiraelin anger aipupu ake kirot.

Kotoma okokoro lo 7 Isitikit Edeke iketunga ebe, Mam kereka ketolomuni

Isirael ka kwap naka Misiri kapaarasia nuka Moses, esomat Eong ibore

ngipengin nejaas akwapin Kwa. Isitikit Ike tunga ebe kobu koyaunite

Ipilisitian anyoun KO Kaputor, ka Isurian da KO Kir. Kwan, mam bobo

Isirael ejar kanu Ejakait, inyobo ngin yen ketiakun kes kane jaas ice?

Inyobo kawomitotor kes elosete arapiaro kotube loka Edeke konye komam

kes ijanakinete Edeke?

Akonyen luka Edeke Lo ededeng kajaas nejai akabakanut ke Isirael.

Kalosio atiaikin cut. Kwape akwap, elosio aijangar kwape akima kakuguto

atiakun akima ka agugu ka ingaroi. Kwape edoyoto akima oikapu kokutaros

agugu ka ingaroi asalakin akuguto, kwangin eyuwario ekadolitok

kocakarete ekadiakanarak. Emamei ingarot yeni didi edoi toma okapu loka

akima nuka jokaka, arai mamu ekadiakaran ediopet esal mam Edeke

iticanit.

Kowanyu kokor lo 10 epone lomam itunga kewomitotor ebe ebunio

atubokin akes adiakanarata. Kebakas luipu ebe, "Mam aronis kidolokini,

karaida airiamakin kaoni." Kotoma ariengun kes, koponi kotubokinai.

Emamei yen kobu kokuu anyunyura naka Edeke. Karai Na apaaran

nakaputo ban, Na kobu Edeke kosurokina itunga ke Elope kosodi aitoron

kes kanu adiakar.

Kalangir Akan ke Ejakait kotunga ke. Kajai apelekinet naka aiticanet Ke.

Apelekinet naka Edeke ainyakakin kes toma aijanakin. Karaida esesenas

kes ka etube lo erono kanu adiakar, mam Edeke kobu kopal kes cut.

Okokor lo 11kilimokit oni ebe, kapaaran kangin, etonyouni ewema loka

Daudi loebiroro. Ebwoikinit ewema lo akwap naka Isirael nakobu kobila

kanu etube loka Edeke. Epedor ewema araut aiboisit Na ijanakinere, arai

aima Na kobu kojaun kotoma owema loka aima. Arai kwangin, apolouke,

ejai Amos alimokin Ike tunga ebe elos Edeke ainyakakin aima Na abeit

bobo. Etem lo etiakit loka asurup, edukio bobo kosodet itunga luka Edeke

aima nges kotoma ore loka alaunan, Kopotu kojaunos kotoma aijanakin ke

Ezra ka Nekemia Na kiteteunere etem ka adukio nak arwatatin nuka ore

Yorusalem.

Ekokor lo 12 kilimokinit oni ebe ebunit apaaran tetere irumete kesi aatongot

naka Edom. Ka atekerin kere nuemaikinio ekakiror. Apolouke, aitajario, ka

acoa naka Edeke ebuni kanejai Isirael kosodi aisiarakin akwap kere. Itunga

katekerin ka kwap kere ebunete akukonokin Edeke loka Isirael. Nu kes

kopotu kotakanut kapaarasia ke Ejakait Yesu ka ekesisianakinak ka

aitutuket Na itete. Koponi kolimonokinai akirot ka Ejakait Yesu ageun KO

Yorusalem iton aiboisio nuka lwakaka nuka akwap. Kirai oni etodolikinok

nuka adwarasit ka Na.

Ekokor lo 13 edwar apaarasi nuka abaar ka itunga ke Edeke. Elimokit

Amos Ike itunga ebe epote apaarasia Nuedolokinio ekakorion ekasakan, Ka

ngol loipudapudai emusabibu ngol loloeyei ikinyom, Idonete irongan ebino

loewiny, Elelete iukona kere. Itunga luka Isiirael nu ijorioritai akwap ace,

kabongunete akwap kes bobo Na kisuminikit Edeke nuka apapakes. Karaete

bobo emusabibu ka ikorion kosakete. Kirai kinio akwap naka Isirael akwap

kes ikulepek komam bobo erutunio.

Inyobo ajokis kanu lolo eong ka Jo? Nasodit, ekoto oni ajenun aswam nu

kikwengaritor asiometait Na oni. Araida eiyunaka ejai ainakin aimara kes

nejai Edeke ido ejai kes abongonokin nejai Nges kanukangun Lu isomato.

Nayareit, kajar akwap naka Isirael apaarasia nu kalosiot iboro ejok kanukes.

Kiyalamas kotoma apak nak abaar kakwap, konye kobu Edeke kolema nu

kere kanejaas kes naarai kopotu iboro nu kitonyoutu kes kanejai Nges.Karai

ngun nu itemonokit Edeke angetakin ka aitodolokin kotunga ke, kipudas

kes aijililio ka aitalaunio. Kipuda oni da aijililio kotoma oboro nuka akwap

nukiminakin oni adepar noi tetere kipedori amina Edeke kotoma abeit.

Naiuniet, kayaitos elutale loka Edeke komam epodokinitos. Kabunenete

olutale komametotor ka apelekinete naka aiswagar adiakanareta kes. Kobu

Edeke kowanyu akes awomiara kosodi atubokin kes. Ekot oni ayangaar

aima Edeke epol noi. Engerit Edeke awolobobote. Ekot oni aima Nges

kotoma omoyo ka otoma abeit

Erai aisitikinet naejok ebe Edeke lo kisirereng epedor alemar arerengusio

kane ijai oni. Mam nges epedor abuonokin aswam nu karai, ebwoi arerengu

kiding orot noka edicane ka Nges. Eke eipud erai kanuok. Iswamai nuekot

kere awanyun ebe iwok tawon ejaas nejai Nges. Epone no ikotor oni aimala

nges kanu amina Na aputo kana. Epone lokikotor abilakin toma amina Na.

Nutupitono:

Epone ani iyaitor oni Edeke kapalunitos lolo? Ejai aijen Na

kipupio oni amamut kayuwar kanu ejauten wok noka

aidinikite?

Nu nyoika iwomit Jo etakanakin ekanisa loka apaarasia wok

karai kijuk Edeke aiticanio Na kere kosodi alemar

arerengusio wok?

Ejai ibore yen ebwoi kiding Jo ka Edeke lolo? Inyobo ngin?

Inyobo ekoto Jo aswam kanuka ngun?

Irere akon aijaar. Ejaas aiboisio nuka awolobobote nu ekot Jo

aitetenar?

Inyobo kisisiauni oni kotoma asiometait kana nuikamunitos

amina naidul Edeke ka Ike itunga?

Inyobo apelekinet ke aitican ka Edeke?

Kanu Ailip:

Ilip Edeke aitodun aiboisio nu mam eyuwar kaijara kon.

Imala Edeke naarai epol akemina karaida kitican Nges oni.

Imala Ejakait kanu atitikinit oni kotoma kanu kioikinete oni.

Ilip Ejakait kolacak iketunga kotoma amina oboro nuka

akwap kana tetere epedorete adumun aiyalama naka edicane

ka Nges. Ilip kanukon da elopet.

AITEGEARIO NA EITABO

LOKA OBADIA

Ekiwadikan:

Kilema aijen ekiror ke loejai okokoron 1, emamei ibore ijeni kanu

ikamanara keda enabi Obadia.kija keda awanyununeta kwape nati ikaru Lu

ajar ngesi. Koitabo inerit akiro nu kalukasurup alomunYerusalem alemar

abar (okokoron 11-14).Karaida mam kijeni aparasia nu ewadikator Obadia

eitabo lo, eomitai ebe kejaari ngesi apaarasia ka Yeremia apaarasia nu

ekamere itunga ka aiya akwapin acie kinga naka Yerusalem.

Ageunet:

Kwape idauna aanyuun, ikokokron 11-14 kilimokinitos iwoni ebe aponitos

lukasurup ademakin Isirael abaar eitabo ka Obadia erai adwarasit mama

ejaasi itunga luka Edom (Odwe ke Esau). Kosesen Edom lukasurup

edemakinete Isirael abaar komam epedorete aiswamaun idio bore kanu

aingarakin.

Kotoma abeit kopotu koseutu aimedaun bonik kotoma abaar namam arai

nakec. Keanyu Ejakait Edeke eipone Kwa kalo mama ejaasi iketunga

konyunyurikin kanuka Edom. Mam Obadia inerit nu aronis Na itaon luka

itunga luka Edom konye kikwenyarit kesi ebe mam Edeke epalunit kesi,

bobo da ebuni apaaran Na ikeuna kesi kuju.

Ajokisi Naka Eitabo Kano Lolo:

Obadia arai etunganan lomama ajena lokobu Ejakait Edeke kolemu kanuka

apeleikineta ke. Kobu kodwarite akiro adis mama ejaasi itunga luka Edom

keda akec amumu mama ejai akwap naka Isirael. Ngupengun kijeni bon

nuka Obadia. Kwagin da akirot ke nges apol noi karaida mam nges erai

etunganan lo apol kotunga.

Ibore idiope mama edolit aimurokin nges ngin bon ebe nu eomit Ejakait

Edeke kanu iketunga, kwangin ebala Ejakait edolit kesi atubokinio naarai

iponesio kec mama araasi Lu ajokuka. Icorakinit Ejakait kere ebe

kingaranakis ngun Lu erok enonok kotoma omoyo.

Kingetakini, isitikit akirot naka enabi Obadia ebe aitisilario naebuni Kama

ejai Ejakait Edeke mam erai Na awasia. Kwangin da isisianakini woni

Edeke ka akiro nuka aijar kolacanakini alosit toma aipikor naepol.

Apeleikinet erai ainyakun mama ejai ngesi.

Kitodikit eitabo ke Obadia Ejakait Edeke amina kotoma aitaritoi wok kere,

naarai kwangin emina Edeke kere ido da mam epalarit konye itwasamai nu

itereikinor kanuka ajokisio wok ka ekiror ke.

12 - AITAPOET KANUKA

EDOM

Kosiom Obadia 1a

roko irerioro akirot ke Obadia kaidules, ejaasi iboro idis Lu ebeit

amisikin. Ekokoro losodit kilimokinit woni ebe erai Na aitapoet ka

enabi Obadia. Ekiror Obadia kajenara noi kaitutuket namojong,

konye mama kijeni aput Na etunganan kalo. Emamei da adio akirot itetemit

nu ekekali da, arai atutubet nae boyo.kwangin kapodokisi aijen akekirot

bon, apolou ke “Ekelipan Ejakait Edeke, yawe.” Kwangin da ejenet itunga

ngesi kwape ekejanakinan loka Ejakait Edeke.

Eitabo lo erai lo edwarit kanuka itunga Lu Edom? Lubo kangai itunga Lu?

Kidumakini abongokinet Ageun 36:9, kere itetemitai kotupitete ekale ke

Esau ka akwap ke Sera.Esau kerai onaceke ka Yakobo, kijeni da ebe

Yakobo kobu kodema arerengesio ka Esau kwape ikoku yen ikiai.

Kotoma Ageun 27:41, kilairai Esau aiar Yakobo kanuka ngun akaulo papa

kec atwanare. Edinget lo kinacan kabu kikopar kitoni aturio nu

atupakinete.kwangin inerit enabi Ezekiel 35:5, edinget lo ajai kidding

Isirael ka Edom.

Nape ingarenikit Musa idwe luka Isirael, kijuka itunga mama ejai ekabaka

lo Edom adumun apedor kanuka atubor ka amodingot. Kisumun ekabaka

ebe mam kelemarete idio bore kakwap ke. Karai kematata ibaren kec akipi,

etacete ngun da, keja ngun da kengere ekabaka ailipa ke ka Musa, kwangin

kijuk ajore ke airengear idwe luka Edeke kakwap ke.

Kotoma oitabo loka Aisitonokin 21:1, 2; 21:8-10). Kimorikikin Edom ka

akwapin acie aitiji Isirael.kwangin da Isirael kobu kosurok Edom

(2Aisitonokin 25:11, 12:2 Samuel 8:13, 14).

Esekiel 35:12 kiwadikatai akiro nu kenagara Edom akwap Na isirael:

"Ijenuni do ebe eong Ejakait eira akoniinyanakin kere nainerakinit

irongan luka Isirael, kobala ebe,”etisiloor, einakin sio ajwenyar,”

Kau naka esula kalo, apotu kaanyutu koitabo ka Esekiel eipone lo

kasurokinia Edom akwap Na Isirael. Kere itetemitai kosabuli 137:7, 8.Nape

kilipete idwe luka Isirael mama ejai Ejakait Edeke KO Babulon,

komomyata ka iporotoi Lu okuju kanuka Itunga luka Edom.

"wu Ejakait kiitu aluikin idwe luka Edom, kanuka apaaran naka

Yerusalem; luabalas ebe,”kotiyaikisi, kotiyaikisi, kitoni apetetait

ke,”

Aanyuneta Kwa kanu itodiaritos alangiru Na ecelet lo ajai kidding itunga

luka Edom Ka Lu Isirael. Kobu kogeu oipone lo inacan iyarei atiakakin

kikopar Toni aturio kec.

Karaida esubit adwarasit Na bala mam igangit itunga luka Edom, edukunit

atutubet naka aitutuket namojong kanuka akiro nu ipu. Nasodit isitikit iwoni

eibaibuli ebe mama Ejakait Edeke epalunit akiro nu iswamainikinio Ike

idwe. Inerit enabi Sakaria ebe, ngin yen etirori idwe luka Edeke, atiro

“araito naka akonye ka”(Ikokoron 2:8).Irumitos Edom ileic kanu asurokin

idwe luka Ejakait Edeke,kanuka ngun ejaun kesi atubokinio.Karaida mam

Isirael italauna kakonyen nuka Ejakait Edeke, ebala eijiri ebe Edom

etubokinio kanuka adiakanareta kec. Nu kere eraasi aikwenyaret kane ija

oni lolo.Irwani adi irumitotor ileic kanu einer nuka aronok mama ejaasi

idwe luka Ejakait? Mam Edeke erwakakini akonye ke Kama ejaasi idwe ke.

Eitabo ke Obadia erai lo itodiarit asianut naka Ejakait mama ejasi idwe ke

Lu emengeraka. Erai aisitikinet mama ijai ebe emina Edeke itunga ke

karaida ediakanarete isonie kere Lu ediakarete.

Iyareikini, apeleikinet Na eitabo kalo ngesi aisinyikokin itunga luka Edeke

kotoma aiyuun kapak Na etiono. Kitekear Isirael, kobongokinete kasima

naka Edom, obwoete kosiep, kisinyikokito aikamario naka Yerusalem

(ikokoron 12).

Kingitanaros bonik kapak kangin.Biai epalit Ejakait Edeke kesi? Biai ariko

Ejakait Edeke emina kesi?

Karai cut imunokina bonik, icamunit ebe ejai apak Na kapotu

kapodonokinos, and kaingitanakin da aingiseta Kwa kangun. Ekot eitabo lo

koyau amuno kwape itunga luko Isirael. Erai eitabo lo inerar Ejakait Edeke

mama ejaasi ngun Lu ibulesenito lucie, kisitikite Ejakait itunga ke ebe

ebuni ngesi aakun kesi. Mam imurokinit kesi, KO jokan kisumunite da

aijaikin kesi etube loajokan.

Ngetakini, isisianakini eitabo lo ebe etubokini Ejakait Edeke.

Ipu itunga lu esalitos toma amuton , konye adiope apaaran epote aibwo

Kakonye nuka Edeke loka Abraham,Isaak ka Yakobo aijaikin ajenanut naka

aijar kec.Iningit Ejakait Edeke woni kanuka aitodolikin akirot naka

alakunio mama ejaasi itunga kere. Eitabo ka Obadia isitikit woni kere ebe

ketodikisi ngin itunganan epelu kanuaka akwenyar akwap kere ebe ejai

eketajaran. Kilipi Ejakait Edeke ingarak ajaun ka amuno naka ajenanut.

Nutupitono:

Ijo ingaditor anyunyura kotau kon kanu onacekon arai idio

itunganan? Kwape Edom ka Yakobo, ijo irumitos ileic

aitodiar anyunyura kon mama ejaasi itunga icie?

Karai ejeni Ejakait Edeke ican Lu itorit oni, kanu inyo

iwomitor ebe ecamaikit ngun aiswamaun?

Nu inyo idumuni kanu amunokina Ejakait Edeke, kajenete da

ebe igalikit kere kede Akan ke nayuara?

Aikwenyaret bani ianyunit ijo kanu ikamanara keda eipone lo

eyaiter idwe luka Ejakait Edeke?

Kanu ailip:

Isialamik Ejakait Edeke narai ejeni apipilu kon, ido da ebuni

aitwasam kanuka ajokis kon.

Ijo irumitos ileic kanu ecelet arai einer loaronon kanuka

itunga icie? Kilip Ejakait Edeke kitim ijo.

Ijaik apak kilip kanuka ngun Lu etodolikisi akirot naka

Ejakait Edeke mamakon keda ne ejaas itunga lumam

edumunito arereng Na apupun akirot naka Ejakait Edeke.

13 - EITURO LO ABILA

Kosiom Obadia 1b-9

ape igeari eijiri, ijukari akirot Na itegelikina akwapin kere,

iworotoi keda kesi aitiji Edom. Mam kitijenikitai aidules Na

akirot kana konye mam ngun epolok.

Ekokoro lo 2 kilimokinit oni ebe Ejakait Edeke mam epeleikinit aitidisiar

Edom. Akirot “aitidisiar” akepolou agogong mam erai alalau. Erai Edom

akwap Na adiding konye erai Na akeriana, kogogong ka akwapin nuko kide

nuedunyatar. Itetemit Isaia kesi kwape Lu ebaritos kiturosi.

"Ingai elomunit ko Edom, ka Bora, ka igween lu emasikito? Ingai

enapit anapito na itodiarit ngesi koingaren, kagogong?”Ëong ngesi

enera kadolit kanuka ayuar”

Kotoma Esekiel 35:12 isisiaunit ebe eyalama Edom kanu aipikor naka

isirael.kotemasi atiar,

“Eperikisi agasia kosodete aikopakin iso amudiara”Aipikorio naka Isirael

arai agogong kanuka Edom. Ikec iboro kapotu kijaikisi kesi ayuara,

kiturokinos.konye kikwenya Ejakait Edeke kesi ebe adiope paaran,

enyounete iboro ngun kakanin kec, epote aicanakin karaun akwpa namam

angosibib.

Ikokoron 3 elimokinitos oni ebe, eitur loka itaon kec engalaki kesi.Apotu

koyuaros kakanin nuka lua surup kanu aiboisit kec. Kajai aiboisit kec kuju

orongan amairon ilukumin iwongon awai Na angolol. Itetemitai ebe apotu

ikwamin kikeunos kuju amairon ilukumin ikany. Kotoo, acukulen nu edulok

noi kogolokisi irotin luka eikoru ka akwapin acie. Kitor kide, arai aitub

amoding.

Kanuka angun, abu Edom kiturokin, “Ingai ipedori airigaun oni

kakwap?”Aomit ebe mam akoto aganat Na Edeke. Etiono aisiom akiro nu

ido komam ijo aisitikinio nuka ibor luka aiboisit wok, kiraun luka Edom.

Kimisik nu ipu noi nu kiswamas kakwap wok adepar.ipedorit oni

aitangaleun adekasinei nu iwomit ebe mam ti epedoros.Ikaru luka aijar

eyatakinos.Ainapeta nuka alolo etebebenata aijar. Nukere esukunyasi itaon

kane ejai Ejakait Edeke.

Kotoma okokoron 4, inera Ejakait ne ejaasi ngun Lu emunokina ayuara Na

esoswai. Isitikit kesi bon ebe karaida edukito ikec itogoi kaicer koporitos

kokuju kwape etori, ibiruno kesi kwap.karaida eomitos ebe emamei ibore

etirori kesi,,konye Ejakait Edeke epedori.kwangin da ebuni Ejakait Edeke

aitodikin kesi abeit ebe mam karasi ikadolitok. Eituro erono, elemari

etunganan kaboisit Na ajakanut. Mam Ejakait eyait nu kapatanu.

Awaragasia16:18 ikwenyarit woni ebe:

"Eituro iyangari toma amudiaro, emoyo lo”.

Nu isumunit Ejakakt Edeke aiswamakin Edom keda ngun kere Lu iturosi

numam ejok naarai mam kesi epodokito nuka Ejakait Edeke. Erai Na

aikwengaret Na epol noi karaida iyalama ka eitur kanuka edumune wok,

kimurokit aitun bon ebe eiyengane wok elomunit Kama ejai Ejakait Edeke.

Epatana Ejakait Edeke ailotar iboro kere luka akwap naarai ejasi ka apedor

namam idio itunganan itikokin ido mam ipedori aitikokin.

Kotoma okokoron 5 Toni 7 kiwanyun eipone lo itisilarere Edom. Isitikit

Ejakait Edom ebe kepotu ikokolak akoko kesi, elemarete nu ipuda

kojalakinete nuce kere.karai kepotu Lu esakete araito, elemarete Lu ekokito

kojalakinete Lu ejokito kokitoi. Mam lo erai eipone lo iswama Ejakait

Edeke, konye engeso loepol ebuni asurokin Edom. Kwagin da Edeke mam

ideuni ido bore kedol apak ke.

Kokoro lo 7 kilimokinit oni ebe keremorio kesi agori keda idunyeta luka

oikoruon kec. Ipapero da ibelokinos kesi, luamunosi kesi da ebilakinete kesi

ebotet, kwagin da nu kere iswamaunos komam eomitos, esalete da itururete.

Otukui! Erai aumokinet Na epol noi epapero aibelokin epura ke ne ija oni.

Naarai ipapero lusek kere araunos lukasurupo. Mam da apedori aipikor

konye isitikini eong nu abu Yesu kitor kanuok. Kobu kibwok emusalaba

loka aronisio wok, kobilakinai ebotet kitoni aibubukinio kanu alakun itunga

kere.

Kotoma asiometa nuka ebaibuli kobu Edom kiturokin kane ejaasi eketunga

luka acoa kwape nat, Elipasi lo alomunit KO Tamaria korai ediopet

kopapero Lu aponito aireikin Yobu kotoma apak Na ainingio (Yobu

2:11).Temani arai ere loapol noi Kari Na Edom.Elipasi arai etuan lo Edom

kolomunite aimor ka Yobu akiro adis kanuka ejautenen ke. Enabi Yeremia

ajeni acobeu Na ajatatar itunga luka Edom.

"Nuka Edom; Inera kwanata Ejakait loka ajoresio ebe,”Emamei

kereka bobo adio acoa koTeman? Amudiaros? Aolio ca ainerun

kotoma amisioitin? Elicar cut acoakec? (Yeremia 49:7).

Edolunit apak Na elemarere acoa naka Edom, itolorio, epuriori bala apua

namam ewanyunio bobo.Luka acoa da emudiaro.

Kokoron 9, ikajiok luka Teman epote akurianar. Epote da acalaar bala

akako koingaren naka akim ka Ejakait Edeke naka etube. Akwap kere

ibirokin kwap ido lui ipu etubio korongan luka Esau.

Kwangin da kiwanyu ebe abu Edom kiturokin kosodi aibelokin epura ke

mama ejai Ejakait Ekoomite ebe emamei yeni epedori ngesi. Konye

isumunit Edeke abilakin kesi kwap, abar kec acoa da, Ipapero da ebilakinete

kesi ebotet kajalakin kesi keda akanin bon.

Ibusakinit kere apupokisi aikwenyaret Na kotoma ojautene

loalolo.Kingalingali lolo ebe emamei adeka adio namam itangaleunio, arai

adio akiro numam ipedori aitemokin.keyitutos kereka ebe aijar wok esubit

bala aturot Na elibuni tupuruc korinyori ebong.kwangin eiyeng kon, lomuni

Kama ejai Edeke, emamei ngesi ibore ipedori.

Nutupitono:

Irwana adi kirumitotor ijo ileic kanu aomit ebe ijeni nu

iswamai? Ka nuinyo etionor aiyitunit Ejakait Edeke

koipudesia kon kere?

Aibo tikijai lolo karai mama Ejakait kilakunit kere?

Nuinyoika kisisiauni kanu eitur kakiro kanu kere? Nuyoika

iswamakinos ngun Lu iturosi?

Nu inyo ipuda aisisiaun kane ejai Ejakait Edeke kanu

aisiketikinio kotoma acoa Na aimala ngesi?

Kanu ailip:

Kilip Ejakait kitim kanuka ngun kere nu idiakit kingarak ijo

ka aisinyikokin koponesio Lu aimala ngesi.

Kilip kanuka iboro luakwap, kilip Ejakait aisitikin oni eipud

wok kanuke.

Kilip Ejakait kopuko aijen wok kasodete adumun aijen ka

aingarenikinio naka ngin paaran.kijaik asianut ke ka aimal

ngesi koponesio kere.

14 - ANYANYAR NAKA

ARONISIO

Kosiom Obadia 10-14

otoma atutubet nangetakin kapotu kaanyutu eituro lo itunga luka

Edom. Kaomitos ebe mam kesi epedorio naarai mam ibore

iswamaikino kesi. Katutubet kana, ilosi aanyun nu kopotu

kiswamakisi idwe luka isirael.

Itoronarit Edeke itunga luka Edom kanu amumu kec mama ejaas idwe ke.

Kajen Edeke nu eswamasi kere kwangin da mam kobu korwakak akonyen

ke.karaida ibusakinit Ejakait Edeke aitican Isirael, konye amina kesi kwape

Ike idwe. Itisilari Edom kanu amumu kes mama ejaas idwe luka Isirael ka

Yuda.

Nasodit, ne esurokina lokasurup ere lo Yerusalem, apotu idwe luka Edom

kogitaros kosodete asesen nu eswamasi. Kwape idwe Lu esomero ejiosi

kosawe, kicocoete icie kawai ibungao idwe luka Edeke, opone ngon

agearitotor akiro ngun kere.

Irwan adi kigitanaror, ketodiaritos aiyalama wok asesen nuaronok

iswamasi? Kirero bere arokisio nu iseseni KO sineman. Irwanadi

kipedoratar aiboi kasesenete arokisio ka amumu iswamasi? Kitebebeni

aomisio wok kopone kalo atiar mam itojokari aswam Kwa kanu, konye

karokono iyalama asesen adiakanareta iswamasi kane ejasi lucie. Kopone

kangon, icamaikini ajokit adumun agogong kotoma aijar wok ka aturio kere

nuetupakinete nu idwe wok. Etereikina iwok idwe keda akiro numam

ibusakinito kesi asesen kapupeta nu iyemuto konye mam ibore iswamaete

kanu atikokin. Kiraun lumam ipodokinit kanuka adiakareta, Arai

aitoronokin kwangin, ngun ngesi ekoto satana. Naarai epedorit aiya

adoketait Na ekoto ngesi.

Na iyareikin, ne ekamariata luko Syria isirael, abu Edom kipudakin aiboisit

arai eineri kotoma. Naarai kabu koany arereng Na aipuga. Mam da

apodokinit nu apotu kiswamaunos. Nu eswamauna kapotu kiswamaunos

kwangin da mam ibore ijulakin ejautene kwana. Nape etiakio inerio luka

ejie, kolomuni Edom toma kokoto da einer ke. Ationis adiope ngesi ngin

ebe iboro Lu araasi lukokwan kopone kalo aimor ameda, abu Edom

kisikadik Edeke.

Ejai akirot naepol aisisiaun kane.kIkwenyarit iwoni Ejakait Edeke anyoun

kakonyen nuka ajokit tiritir. Aticepak imina aomit ebe aimor einer loka

iboro lukokwan mam eputos keda akoko alopet.

Ipedori bobo da aijodorio acamun ebe ejai adumun toma naka adiakar

kainicie tunganan komama ejakait edeke kitubokini.Konye nu kere erai

adiakaret Na epol noi kanu adumun kotoma adiakaret ka yenicie, kwangin,

erai Na adoketait Na idulokina kotoma adiakar.

Kiunikini, ne kewanyunia Edom Isirael enonokikin, kiyalamikin ka

aiturokin koponeke. Koomite ebe ajai jokan adepar Isirael naarai mam

Ejakait Edeke katubokinit ngesi kopone kangol.

Biai emamei idio kaoni iyalamikin kanuka aipikorio kanucie? Aticepak

idunyieta kon kopotu kibiroros kotubite ijo. Mam Edeke ekoto iponesio

ngun, ationis naka eidunyiet ekoto koyau amina ka aitim. Ibusakinit

kadolokisi ngun Lu ipudasi kapak kangin, kowany kereka ijo ebe adoketait

naiwunikini kotoma adiakar nges ijo aipup aiyalama ka amamut aingarakin

ngin yen ejai toma adiakar.

Epone ani iwanyunia ituan yeni ewoliorit kotoma eidicane ke ka Ejakait

Edeke? Kiwanyuni kedol apak Na kesi aitoronarit lucie ikeyunak?

Kitoronaritos kesi ka iponesio kec k ere ka ekanisa.kitojakaros noi

koponesio kec. Ne kiwanyunia iponesio Kwa kalu, ojeni ijo eitur alomu,

erot da lo aibiror nges lo.

Epolok nu woni kere aanyun ebe mam kitupari erot ngon loka adiakar.

Kewanyu da Edom kobu kogitar awai kapak Na eswamatatar nu aronok.

Kosodi aikunyun aimor einer loka aronisio. Kotoma okokoron Lu awasia

kapotu aanyutu bon ebe Edom kabu kijulakin kosodi aite inacan ketau lo

aronon, komam epodokinite. Nu ngesi kopotu kotupakisi kaiyalama kanuka

aibiror ke.

Kitodunos iboro kere, kingetakini kokoron 13 kapotu kaanyutu ebe Edom

itenari orute loka ere loapolon kanuka aingat abar nako Isirael. Kideleleuni

do amumu ke mama ejai idwe luka Isirael.

Adoketa nuka agitar Toni angatar abar erai ibore yen erono noi. Ekoto

aanyun ebe itemokini kotoma aijar wok. Emamei itunganan egeari keda

aingat abar konye egeari keda agitar kosodi aite lucie iswamaete. Motimot

koinakinete aomisio nu amumu, kwangin da kikamarete aijen wok.

Lokasurup iswamai ikeboro motimot tetere mam ipedori amisikin adiakar

wok. Kwape eswamaa komana loka Eden, kobu kijaik etungana aipalikin

Edeke angeset ke adiakarete kakonyen nuka Ejakait.

Komisik ijo ne kabu akirot Na kitorio Edom, kotoma okokoro lo 10,

kogitaros kesi kosesenete lukasurup iticanete idwe luka Edeke, kidaritos

ajepanar akwess kangun Lu atamito aisi kotoma atwanare. Na inyo ameda

kopotu kesi kodumutu?

Ibore epol aisisiaun nges erot ka adokena nuka adiakar kotoma aijar Na

Edom. Kegearit mot mot konyayar kitoni amudiaro kec. Mam ajokit iyalam

nen dio kasilon kotaon wok arai kijaik atutubet kaijar wok ipuda ngesi

koyang kere. Kanuka angun, mam ibusakinit acamaikin ajokit adio aiboisit

kotoma aijar wok.

Aticepak iwanyunit adokena Kwa kanu kotoma aijar Na kipapero arai

iminat kon. Arai kotoma aijar kon.kingarak ijo Ejakait Edeke aipikor ngun

kere.

Nutupitono:

Kipedori ijo aijen idio itunganan yen kepone kalo kotoma

aijar kon?

Koponesio bani epedoritor ajokit aijodojodo aomisio wok

kanu adiakar?

Kowaitin bani kotoma aijar kon ijodijodio ajokit kanu

adiakar? Nu nyoika ibusakinit ijo aswam eroko epoloro akiro

Kwa kanu?

Nu nyoika isisiauni kotoma akiro kanu adiakanareta?

Kanu ailip:

Ijo idoo toma akuluma nak ajokit kwape ka Edom? Kilip

Ejakait Edeke isioni ijo.

Kilip Ejakait kinyakak amina kiding ijo ka inacan arai

ainacan kon kosodi amisikin acoa Na itosomai ajaokit

aingalaria ijo kamake.

Kilip Ejakait Edeke kitodik ijo aiboisio kotoma aijar kon nu

ipuda ijo aiteten ka aitalaun.

15 - AITAJARIO KA ITUNGA

EJAKAIT EDEKE

Kosiom Obadia 15-21

itoronaritai Edom kanu aitican itunga luka Ejakait Edeke.kotoma

eituri kec, koomitos ebe eyuara kane ejaasi luka asurup. Nu

mama kesi kajenete ebe emamei ayaura adio Na igalikin kesi

kane ejai Ejakait Edeke loka Isirael. Naarai emamei idio ibore ipikori ngesi

Itegearitai atutubet na keda aikwenyaret,”Ayapu aparan naka Ejakait

Edeke.”Mam erai Edom bon ebuni aijaikin ajenanut kanuka aronisio kec ka

ainger Ejakaiat Edeke. Adiope paaran, akwapin kere epote aibwo kakonyen

nuka Ejakait Yesu.kapak kangin, ekukonokinos kosodete aima ngesi kwape

Ejakait. Lu ipu, keja ngun da epote ariengun kotubite apak. Nu abeit

kakwapin eraunos nu abeit kane ejaasi itunga kere. Ebunit etube, konye

emamei yen ejeni esawa.

Na inyo akirot Na awasia inera Ejakait kwape atubon kanuka Edom?

“Kwape kiswamator kwangin da iswamaikinio ijo.” Kotoma abeit

etubokinos bonik. Naarai inyakakini Ejakait Edeke ngun nu iswamatos.

Ikokoron 16 inerit ebe epote akwapin aimat kwape amasia Edom kotoma

akoli naka aibuses korongat loka ejakait.

Karai mam ngesi emasit kotoma akoli naka amumu mama ejai Isirael? Mam

nges kabu kinumunum kanu aitelekario naka itunga luka Ejakait Edeke?

Konye ebunut apaaran Na eponiatar aimat bobo.kotoma apak kana, eraun

enyangit Kama ejai Ejakait Edeke.kwape iswamakinitotor kesi Isirael,

kwangin iswamaikinio kesi da, mam bobo da iitunio ngesi.

Kapak kangin, amecito itunga luka Edeke akwapin acie.konye edolunit

apak Na elakuna Edeke isirael kotoma akanin nuka lukasurup ke.kotoma

okokoron 17, Obadia inerit ebe iswamaikini Ejakait Edeke itunga ke iboro

iyarei. Nasodit, ijaikini kessi angosibib. Ngesi atiar bon ebe, etiakaro kesi

kane ejaasi lucie kwape lualaunak kotoma Ojakait. Lukasurup esurokin

itunga luka Edeke, konye itwasamai Ejakait ainigosit kec kanu aisiteteun

kesi ka aisukunyun mama ejai ngesi. Kwangin edoluni apak Na ewanyunia

isirael asianut naka Ejakait, kolosi apedori ke kotunga. Naiyareit, elakunos

itunga luka Ejakait Edeke kojeran luka akwapin nuokinga kosodete abongor

akwap Na esumunitor kesi Ejakait Edeke kwape airumunet.Kongicu kereka

ijo atiaketait kiding ainigio naka isirael kotoma okokron 17 keda Na Edom

kotoma okokron 16. Atubokinio naka Edom arai nawasia.kosubite bala

mam ajaasi.konye kanuka itunga luka Ejakait, atubokinio kec arai aisiteteun

ka aisukunyun mama ejai ngesi, mam Ejakait Edeke epaluni kesi.

Kotoma okokoron 18, kapotu kasiomitos ebe ebuni Ejakait aitopolor

iketunga kanuka etube lo Edom. Yakobo kotoma okokoron 18, eraun

akim.kwangin enyamari Edom.

Kwangin Esau itolioro bala ekwam.Emudiaros kere Kwangin da apotu

kanyutu ebe etube loka Edom arai lo awasia.

Opone bani ipedorio aitodun abwoitait wok! Ejaun etube.kane eja lucie,

eraun bala Edom.kedaun aitutub etube, mam ijula. Biai ijenia Jo abwoetait

kon lolo? Mam ipaluni aimal Ejakait Edeke kanuka alakunio. Kwangin

mam ibusakinit adiakanar koomite ebe kiyuwar kotoma otube ka Ejakait

Edeke.

Kotoma okokoron 19 ka 20 itetemitai aijulio naka aiboisit kotwaniari Edom

alupok nu turori, ekoraro ne ejaasi lucie.

Okokoro lo 19 elimokinit itunga luka Negev epote airumun irongan luka

Esau. Akirot “Negev” apolouke “too” kotoma Aburanian.kitolomunitai nu

koitabo loka ekabaka Yakobo. Aiboisit Na Negev ejai too naka

Yudaya.kaponi kokorarai ateker naka Simoni. Kwangin itunga luka Ejakait

ekorakinio alupok nuka Esau.

Ipilipin keboete akwap nako pilipin, karasi da lukasurup Kama ejaasi itunga

luka Edeke. Kotoma1 Samuel 13; 5-6 kitetemit eipone lo aridakinitor

iparisayon idwe luka Edeke kairengiar kesi kuju orongan. Ebala da ebe

ejaun apak Na ebongunatar idwe luka isirael korongan kaikamar aiboisit

naka pilipin Lu etubulesenitos idwe luka Edeke. Ngun Lu kedokunete

korongan kikamarete aiboisio nuka Ephraim ka Samaria, ere loapolon

kakwap Na Gilead. Kwangin inyakari Ejakait Edeke iketunga, iticasi da

kotoma alupok kec.

Ikokoron 20 kilimokinitos atiar ebe, idwe luka isirael epote aikamar alupok

ari Na Zarepasi Na ejai nyakoi Na ere lok Sidon ka Tiyre.Epote ikamecak

ainyakar akec alupok anatar Zarepasi Toni Too.

Otukui etia aisumunet naka itunga luka Ejakait Edeke! Kotoma adiakar kec,

apotu kotwakiasi alupko kec konye kanuka asianut Na Ejakait Edeke,

enyakutu.

Atutubet Na etia aii kitwania kwape ekanisa? Kitwania aok apedor

katutubet wok? Ne keboya eong, ipu itunga Lu ejarete kotoma amutonu nu

kadiopepak kopotu kodumutu aitajario. Mam nepecep da kibwoit kotoma

abeit naarai acamut adiakar alomar komam kikapakina alemar ngesi kaijar

wok. Kitwania da aiboisit Na epol noi, konye isumunit Ejakait Edeke

ainyakakin Isirael ngun kere. Kanu aswam nu, egeari ainyakakin angosibib

toma akwap wok. KIteteutu eidicane loajokan ka Ejakait Edeke, inyakunete

aiboisit Na ketwaniaritos.

Kotoma okokoron 21.kapotu kesisiautu ebe Lu alakunak apotu kodokasi

kuju orongat loko Zion, aidi ngina ka ere lokapolon Yerusalem. Naarai

epedori Ejakait Edeke aijukar kesi aipuga, kwape elimoritere Isirael aipuga

Edom ka irongan Lu Esau. Akwap kere eraun naka Ejakait Edeke, inyakuni

da apugan ka apedorosio mama ejaasi Ike itunga.

Kotoma oitabo kalo, isinyikokit ngun kere Lu itaritos.kitetenari da asesen

Ejakait Edeke kamisikin ebe ngesi ipugat.kotoma atutubena nu agearete,

itodunit idwe luka Ejakait kwape ngun Lu ajaasi toma ationis ka aitelekario.

Keridakitai ka aibungao, konye mam Ejakait epalunit kesi. Edolunit apak

naka aipikor kowaikec kotoma atiokiso kec, isukunyunit kesi mam ejai

Ejakait Edeke ka adumun apedor kanuka aipikor lukasurup. Aiticanio da

nak lukasurup ejaun toni ikar ka ikaru.

Eituri kobu koyangau Edom aibiror. Kaomitos ebe mam epudasi Ejakait

Edeke.kanuka ngun kapotu komudiaros. Amudiaro naka Edom arai Na

eleleba, mam nuke bobo kiyitunitai kakwapin da.koomitos da ebe mam

ibore iswamaikin kesi.Mam itorin luko Teman kaporete kaluanis Na euriana

naarai kinomuno kesi kwap.

Nutupitono:

Na inyo aisinyikokinet idumuni ijo kotoma aiwadikaet kana

kanu atioikisio nu itorit ijo lolo?

Kilimokinit Obadia ebe iswamaikino nu iswamakinet

lucie.Biai ejai adio adiakaret kiding ijo ka oacekon arai

inacekon Na ibusakinit aitemokin?

Anibo aiboisit ibusakinit ainyakun kanuka Edeke lolo? Ejai

aisumunet Na idumuni kotoma aiwadikaet kana?

Kanu ailip:

Kisialamik Ejakait Edeke naarai isumunit aipikor Kama

ejaasi ngun Lu emunokina mama ejai ngesi.

Ijeni ijo ituan Kwa Edom, ebeloki epura ke mama ejai

Edeke.kilipanak kesi.

Kilip Ejakait kinyaku ijo mama ke.

AITEGEARIO NAKA EITABO

KA YONA

Eiwadikan:

araida ejaas aingiseta kanuka eiwadikan eitabo ka Yona, Yona

elopet karai okoku loka Amitta kolumunite kaiboisit naka Gati

(Yona1:1; 2 Ikabakan 14:25) napetati amairon akanykauni

anyoun KO Nasareti.

Esubit bala kijari kaparasia nuka Yeroboam II kwape edwaritor enabi kosea

ka Amos kapak adiopet. Kijeni da ebe nu ipu iwadikatai oitabo lo, kijai da

ka awadikaeta 2 ikabakan 14:23-25 nu ikamanara keda eipone lo

kedwaritere ebe Yeroboam II ainyakun akwap naka Isirael Kama ejaasi luka

Lebo toma angolol naka Araba. Kinerit Ejakait Yesu akiro ngupengun

koijiri ke.

Apetetait

Konyarau Ejakait Edeke Yona kanuka aitodolikin akiro ke mama ejaas

itunga luka Ninebe kanuka arokisio kec. Arai Ninebe ere lo epol KO Suria

kojai agor naka ecilet naka Tigris. Karai da eboma arai ere loka abarit

kingosibib.

Kotoma abeit, toma oitabo loka Yona 1-2 enyarit Ejakait Edeke akwap ngin

“Ore ngol loepol”.kwangin da kanuka apedor ke ka alalau da, kimaritai

amairon akaisakany aojau, ka atomon kanyaape alalau.

Yona, kajenara kwape enabi lomam korima akiro nuka anyaritor nges

Ejakait Edeke. Epali ke, mam kakot einer nuka Ejakait. Konyou alosit

akwap acie, konye kanuka apedor naka Ejakait Edeke, kobu kitosoma agar

naepol noi ailikor nges kosodi ainyakar toma akote naka Ejakait.Toma

aijanakin ke ko Ninebe, kobu Yona kitodu apalunit aswom naka

Edeke.Atutubet naka kongafen nak eitabo,koumok nges aanyun itunga luk

Ninebe itoronokinos akaulo na nges aikwenyar kes kotoma arokisio kec.

Toni lolo, kingitanaros icie ebe epedor kereka etunganan aijar adaun

aparasia auni kotoma akoik naka agar? Mam teni emisiarito, karaida ejaas

ngun, Matayo 12:39-40.

Konye kobongok kes kotema atiar,”atur nakaronon, nadote emoi

aanyunet; kwabo mam einakinio aanyunet dimarai aanyunet naka

enabi Yona. Naarai kwape kejaria Yona kotoma akoik naka etiang

loka angolol adaun aparasia auni ka akuaresia auni, kwape kwagiin

okoku loka etunganan edauni aparasia auni ka akuaresia auni

kakoik naka akwap. (Matayo 12:39-40)

Akiro nuka Yesu eraas nu ajokak noi, erai Yona ajenanut Na atwanare ka

ajarun naka Ejakait Yesu. Kinerit Ejakait Yesu nuka Yona ajaut akoik ke

etiang adaun apaarasia auni kwape ajaria ngesi toma atwak adaun apaarasia

auni. Kisitikini oni ebe nu kopotu kiswamaikinos Yona kerai nu aumokin

kwape erar atwanare ka ajarun ke Yesu nu aumokin nake Ejakait Edeke.

Ejok da kotoma aica naka aisisianakin ka Ejakait Yesu, amisikin ainapeta

nuka eitabo kalo kwape nu edwaritai kitetemite atwanare ka ajarun naka

Ejakait wok Yesu Kristo.

Ajokis Na Itabon Kalu Lolo:

Kidau airerior aisisianakin ka Yesu kikamanara kede nuka Yona kede epone

lo edwaritere akiro nuka atwanare ka ajarun kotoma katwak akaulo Na

aparasia auni kanuka alakunio Na ikadiakarak.

Ngaren ke akiro kanu, keja ngun da kitodairit airujasit ka aitapoet naka

Ejakait Edeke kotoma aitutuket Na mojong kobaibuli. Kwangin ajai

enabi,Yona lo ebusakinit anyoun abear akwap acie Ninebe ne anyarit nges

Ejakait Edeke alosit aisisianakin itunga lumam ajenete nges.kobu Edeke

kisirereng eijiri ngon, koraun da aitoronokin naka itunga kere.etau loka

Ejakait Edeke ejai toma otunga kere anatar akwapin konye Yona, mam

kobu komor etau kwangon. Kobu itariikin alosit akwapin, mam akoto

aitodolikin aitimio ka asianut naka Ejakait mama ejaas itunga luka Suria.

Ikwenyaritai oni kanu etau kwakangon, enyarit da Ejakait Edeke aitodolikin

akirosit ke akwap kere kapodokitos cut nuka akwap kere.

Amengerikin ka Yona ka adiakar ke kitodiarit ebe epedori Ejakait Edeke

aitosoma oni karaida mam kilaunit kakonyen ke. Enyarai Ejakait Edeke

ebulesit ngon emengerana kosodi aijulakin nges aswam nu mam ipuda

eketau. Kwangin da abu Yona kitiji Ejakait Edeke ageun Toni angetakin

konye kitwasam Ejakait Edeke nges ayaun aijulakin akwap naka Ninebe.

Epone ani epatanar oni acamun ebe kijokuka arai komoyo, tape kitosomai

Edeke? Angicakinos bonik, kotoma ajokisio, aok ainanakineta kotoma

omoyo. Kisisianakini Yona ebe apedor wok mam elomunit kamaok kilema

mama ejai Ejakait Edeke lokitosomai oni karaida kijai keda anonoku wok.

Eitabo loka Yona, erai lo itetemit asianut naka Ejakait Edeke, kitodiarit nu

Kama ejaas itunga lumam ajenete nges kakwap Na Ninebe.kitodiarit

boboda amina ke ka apedori aitosoma iseuna ke Lu emengeraka kwape

Yona kanuka ajokis Na itunga ke akwap kere koponesio Lu egelegela.

16 - KIKITENARI TARSIS

Kosiom Yona 1:1-3

araida kijeni adis nu enabi Yona, 2 ikabakan 14:15 kilimokinit

oni ebe elomunit kakwap Na Gari Hepa nyakoi nako Isirael.

Kilema nu mam bobo acie nu inerit eijiri dimarai anyaraunio ke

araun enabi kelomunit kotoma Ejakait Edeke kotoma okokoron

iyarei,”konyou kolot Ninebe, ore ngol loepol, kiworo aikwenyar kes naarai

adolu aroniskec mamaka.” Kanu amisikin anyarario ka Yona, ekoto ber

amisikisi aijar ka ejauteneke.

Ere ngol lo Ninebe, kerai loapol noi kakwap Na Suria. Itunga Lu Suria kes

kepote aikamar nyakoi nako Isirael kaikamar kes. Kwape itetemitere 2

Ikabakan 14:15 imisikini da ebe Yona edwarit kaparasia ke Yerobamu II.

Kitetemitos ikewadikak ebe kadolokit Suria apaarasia nu katioko noi. Akes

ajore da kobu kobongo kwapu noi ka epugak ke da komamut

agogongu.Ebeli da abu kodoik kes, Kipedori awomit ebe kejai Ejakait

Edeke aitemonokin Suria kanuka aijanakin ke ka Yona? Iwomit ebe nu nges

keinakinete kes ijaunete akiro nuka enabi?

Ngaren naka akiro kanu kere, ebala ebaibuli ebe itunga luka Ninebe, kerasi

ikadiakanarak kakonyen nuka Ejakait Edeke, mam tikecamutu Yona

alimonokin kes.

Aiyatakin toma kanu, ewomito Iyudayan ebe asianut/alakunio naka Ejakait

Yesu erai nakec bon. Konye kopodokite Ejakait Edeke nuka imo, Yona

kewomomoi kwape eyudayat, komam eumokit ajokis Na alimonokin kes.

Kotoma abeit. Mam Yona kakoto idio bore kotunga luka Ninebe. Mam

ibusakito akon amina, kijuka eong mama ejas ikatunga, kesi da ipudas ijo

noi.”

Kwape Lu ipu kaoni, ti kiswama ngun, konyou Yona abear akwap

acie.kiomit ebe ti kepedo adumun ere lomam Ejakait Edeke kedumunia

nges? Kwape enabi kabu kojeni ebe mam apedori angopikin Ejakait Edeke.

Kanuinyo akeria ngesi? Kwape Adam ka Keba, kaomit Yona epedori

aingop kakonyen nuka Ejakait Edeke. Kwangin oni da ibusakinit asekun

eipone ediopet, arimar arai aingop. Kanuka Yona kabu kodokik ameri abear

akwap nako Tarusis konye mam ajeni da eropit ke.

Mam kajeni esiep lo ajai akwap nak Tarusis, eomitai ebe ejai too naka

Spain. Karai eraas nu abeit, apolouke kekapakina Yona alosit amairon

ilukumin iyarei ka akwatarei kanu aingop kakonyen nuka Ejakait. Konye

Toni Ninebe bon eraasi amairon akwatakanyape, arimaar kerai teni apatanu.

Ipu duc apakio nu ekotor Ejakait oni swam nu mam ikoto. Iboro Lu kakwap

kana elomunete ka eropit lo epol noi, konye nu epolok kakere nges ajaut

kede Ejakait Edeke. Mam nu epataka, konye erai aipal aijar. Nu kinyo

ipedori aswam kanuka eidicane wok keda Ejakait? Yona kobu kogwela

nake kanuka aisi laije Tarusis.

Emamei da etunganan lo iyalama kotoma akwap adepar ngon lo engopikini

Ejakait Edeke. Ekeri konye mam epedori aingop kakonyen nuka Ejakait

Edeke.Isabulin139:7-12:

"Ai bo alosi anyoun komoyokon? Ai bo da akereari anyoun

kakonyenekon? Arai Kadoka kuju, ijai ijo nen. : Aria kapesik

akaperit toma Okatwak, koany, ijai ijo nen da. Arai kaporo

kabebenoka nukatupuruc, kasodi aiboikin osange cut loka angolol:

kengarenikin akonikan ngina da, ketingi akon Kan nako teten. Arai

kener ebe,”Abeit karapiari amuton, aica da nakalaunit eraun

akuare.”Mam amuton kingopikini ijo, Konye ecai akuare kwape

kaparan: eputos amuton ka aica kamakon”.

Kabu esabulit kodum apason kanuka akerit angopikin Ejakait

Edeke.

Aibo ibwoya ijo lolo? Ejai adiakaret adio toma aijar kon Na itekeri ijo

kakonyen nuka Ejakait Edeke? Kwangin kobu Yona kojen ebe emamei

ainapakina nae jai kinga Na emamiar Ejakait Edeke kanges, kilipi

kisianakin Ejakait Edeke nu ajokak kere lolo.

Nu tupakina:

Kijaik apak kirerio etaukon, inyo iboro ngun Lu kiyaitos ijo

awai naka Ejakait Edeke.

Ijo ijaikina toma apak ngin Na ikotor akerit anigop kakonyen

nuka Ejakait Edeke? Anyoin aropio kobu odum kangun?

Ijo ikapakina arimaar? Ikapakina aijulakin akwap kanuka

arimaar anyaraunio naka Ejakait Edeke?

Kanu ailip:

Ijo ijeni idio itunganan yen ejai akerit aingop kakonyen nuka

Ejakait lolo? Kilipanak ituga ngun.

Karai ejai ediopone kere kotoma aijar kon lomam ijo ijaikitor

Ejaikait akon ijar, kilip, kitoronkin kanuka aisonio arokisio.

Kilip da kijaik Ejakait ijo aipikor kotoma adiakanareta kon.

17 - ANYARAUNIO NAKA

EJAKAIT

Kosiom Yona 1:4-7

obeari Yona akwap nako Tarusis, aibelokin epura ore loapolon lo

kiyakiarit nges Ejakait Edeke. Mam kobu ocam nu akoto Ejakait

Edeke kaijar ke. Ti Ejakait Edeke kepal nges kotoma

amengeranut ke kosodi adumun ecie enabi alosit ore ngol lo Ninebe. Mam

kerai naarai kadolit Yona, konye naarai amengerana. Kajen Ejakait Edeke

nges eroko kijukara konye mama akoto ajalakin Yona kotoma amengeranut

ke naarai kajaas ka apeleikinet naepol kotoma aijar ke.

Kejaas Edeke ka apeleikineta nu itegelikina mama ejaas itunga kwape

iwadikatere aitutuket namojong kobailbuli. Kolimok Musa Ejakait Edeke

ebe mam kerai nges apedori alakun idwe luka Isirael KO Misiri.Koomite

nges ebe onaceke Aaron nges ebecokina kanuka aswam kangin. Kopupok

Ejakait Musa konye mama kobu kijulak aijen ke. Ne kebunio Samuel

aisirereng idiopet kodwe ka Yese, lopekiai kalu agogong da kere koponi

kitolomunai kinga. Kere kaponi KO giroi kanu Daudi ecokon lo didi

Kopone kangol, apedori naka Ejakait Edeke kabu korio akekan mama ejai

Yona. Koseu Ejakait Edeke nges kwape epone lo ijulakines itunga luko

Ninebe. Kiriengia Ejakait Edeke Yona kopone lo aijukun ekwam aijang

ameeri Na adokit ngesi. Kogata eporot loka Ejakait kopone kangol kijang

ekwam ameeri.”Kiworoi ebe Yona ilot Jo erot no mam kejukarit, obongu

mama ajai.” Konye eja ngun da, kobu Yona kinyikok eke erot, mam da

apodokinit nu aronisio ke araida katioko nu tereikina ka itunga ngun Lu

alosete kangesi. Kobala do aijen ka Yona ebe kadolit nges atwanare itia

alosit Ninebe.

Nu ipuda oni amisikin nges ebe adiakar kon mam imudiari ijo bon. Ido da

aronisio wok Lu ewanyunete lucie epedoree da amudiar idwe wok, nu mam

iyunitos, inacan ka ainacan wok kere. Mam da ibusakinit oni apoga

kaomitos ebe kidiakanari kotoma amuton naarai ngun kere epedorete

amudiar aok akwap.

Nape edolunia ekwam loepol kijang ameeri, kojaun akurian kanuka aijar

kec.akaulo Na kajenikinata ebe ajaas toma oririt loka atwanare, apotu

kocakakisi imugug kec toma angolol ebe tetere ebenenar karaida esalakinito

aomom nuka ameda na iboro kangun, kiyatakitos alosit kec. Kangeset do

akaulo Na aipikorio naka acoa kec, kilamalamata eroet mama ejai ikec

idekesio kanuka alakunio.

Ai ejai Yona kotoma ationis kana epone alo? Nape ewoniete ituga kere

mama ejai edekesio kec kanuka alakunio, kojai Yona kwap naka ameeri

kojotoi. Eumokina nu ebe ajotoi Yona toma apak Na ationo kwape kana.

Apolouke bon ebe atamit Yona ainacite adiakar ke. Kotoma ajoo, mam bob

apodokinit asesen nu iswamas kosawa kangon. Mam da apupi aimony ka

aisitikinio Na amengeranut ke.

Mam Ejakait Edeke kobu kojalak Yona ejotoi, kobu ekapolon ameeri

kobunok nges, kotema nges atiar “biai bo ijo lo ijotoi? Konyou, kiwone

ekoni Edeke! Lemuni eomoomoi Edeke nuwok, kenyeis atwakare

Karaida ikamunit adwarasit Na Yona, ekoto oni amisikin ebe erai nu

ikamutos Isirael. Kwape itunga, erai isekuna luka Edeke Lu apotu ibelokito

ikec puran mama ejai Edeke kwape Yona lokajotoi. Kwape ka Yona, ti

kenyoutu abear akwap acie kanuka arokisio kec arai mam ti emoit

kitukwenyu kes kotoma ajoo nuka omoyo.

Nape ejotoi Yona kokwap Na ameeri, kolimokinai itunga kameeri nu

iswamai, eumokina ido da ajai ationis. Kotemarete idiopet kotoma ameeri

atiar, kediakarit Kama ejai Edeke ke. Kilamalamata eroet tetere ejenunete

ationis Na adoikinit kes, mam erai aibucaret abu eroet kodo mama ajai Yona

kwape ineritor eitabo lo awaragasia 16:33.

"Karaida edoite iroeta toma akejen ke, nu kere etemokinit Ejakait

Edeke.”

Mama teni ipedori aisiom aiwadikaeta nu komam imisikinit ebe kabu

Ejakait Edeke kogir aipal Yona. Kajaas ka apeleikinet toma ore loapolon

Ninebe kojai enabi. Mam da apodokinitai karaid angerit Yona apeleikinet ka

Ejakait Edeke. Kitukurian Ejakait Edejke nges kotoma ameeri ka ekwam

loapol noi, kitosoma da ekapolon, kododia eke bokorit mama ejai ngesi.

Kiswama Ejakait Edeke nu kere kanuka Ike itunga. Karaida itisilaritai kes

kanuka aronisio kec kaijukar kes ebulesene akwapin acie, mam Ejakait

Edeke kabu kopal kes. Kibwapak kes, komina da kes noi. Otukui! Amina

nae pone kalo erai na isinyikokit oni kere amina gun lu eoliorito kotoma

ojakait, keda ngun da mam Ejakait Edeke epalit kes.

Aticepak inyarit ijo Ejakait Edeke lolo. Biai itosoma ikwamin kanu

aitikutor akon ijen? Karai inyarit ijo Ejakait, kojen da ebe imina ijo Edeke

ido da ejaas ka apeleikinet ka aboisit Na itegelikina kanukon. Mam

icanicani apak, kijaik akon ijaar mama ke kwape kwana.

Nutupakina:

Iponesio bani itosomat Ejaakait Edeke amisikina aijen ka

Yona kotoma asiometait kana?

Iwaitin ani itosomai Ejakait Edeke anyarauna oni mama ke

lolo?

Nu nyoika isisiauni kotoma asiometait kana kikamanara

amina naka Ejakait Edeke kotunga ke, karaida emengerikito

nges?

Aitirianet ba ani ejai kidding Yona ka Isirael kwape akwap

kotoma atiokisio nu itoritos?

Kopone ba ani ineritor Ejakait Edeke ka Yona kotoma

ameeri? Eroko kinera kaoni da kwape kwangin lolo?

Kanu ailip:

Kisialamik Ejakait Edeke naarai ejaas ka apeleikinet Na

itegelikina kotoma aijar kon.

Kisialamik Ejakait Edeke naraai ne ikeria Kama ke, ma

ipaluni oni.

Kilip Ejakait Edeke kijaik ijo aijen Na amisikin iwaitin Lu

inerar ngesi kajo.

Karai ijeni idio itungana yen ejai akerit Kama ejai Ejakait

Edeke kwape ka Yona, kilip Ejakait Edeke kinyaku nges.

Kilip Ejakait Edeke kijaik ijo etau lo erimana karaida kotoma

ationis.

18 - KANUKINYIO ISWAMAA

NGUN?

Kosiom Yona 1:8-10

Mam Yona kobu koker ne elwana akonyen nuka Ejakait Edeke. Konyarau

nges Ejakait Edeke kitoni ne ajar ameeri. Ikekwangak da eyunito ebe abu

anyunyura naka Ejakait kodoik kes, kosodete akotokin ajenun kanuinyo

adoyo eroet mam ejai Yona. Kosodete aingit nges ekekiror ka ne elomunitor

ka apeleikineta ke, kocam Yona aitatam ngun kere kaijar ke.

Kogeari enabi alimokin kes ebe erai nges eburaniat lo amina Ejakait Edeke,

ekasuban akwap ka icorin da. Karai Edeke ngon nges abu kijaik angolol ka

ekwam aijang kesi. Bobo da ebala Yona ebe ejai ngesi emengerikit Ejakait

Edeke.

Kosodete ikekwangak aomom akiro ngun nuka Yona. Kosesenata ekuse

loka ikwamin, kingitata aingiset nu eposik noi.”Kanuki nyio iswama ijo

ngun”.inyobo aomomoi Yona kapak kangin Na kigiseta ikekwangak

lukapirin aingiset ngun? Kajeni da ebe erai enabi loka Ejakait Edeke.

Kajeni da ebe mam ebusakinit nges akerit kakonyen nuka Ejakait Edeke,

mam da ake aijar kenonokikinit anyaraunio naka Ejakait. Biai ti kepodoria

abongokin aingiset kec?

Aingiset naka ikekwangak erai Na kengisitai sek irwan ipu. Kamisiri naka

edeni, Adam ka Keba apotu kojaikinos ka Ejakait Edeke kajokisio. Kapotu

kodiakasi kosodete atwaniar ajokisio nuipu kanuka araito naka ekitoi kanu

aijenun nu arokok ka nu ajokak kipedori aingitakin bobo ebe,”kanui inyo

eswamatar kesi ngun?”

Koanyutu idwe luka Isirael ican kobulesen kakwap nako Misiri. Adope

paaran, kijuka Ejakait Edeke Musa kanu alakun kesi kotoma obulesene.

Kotoma awanyunneta, kaumonokineta, kitodia Ejakait Edeke ake amina

mama kec, Kwangin komudia lukasurup kec kosodi aluikin kesi kakanin

ikasurupo.keda aiyalam naepol, konyoutu kakwap kangin akaulo na ikaru

akwakaongon luka ebulesene .Nuka aumokin ,akaulo na apak na auriana

komoromoroto ekiror loka Ejakait.

Akaulo naka ikaru idis kosesen etunganan loanyaritai Petero Yesu itangalei

luka adekak ka aitajar lukatwak, ka imudukok. Kosodete isuban kere

arimaar nges. Koraun Petero ekajenan kapaarasia nuka elipakina Yesu

emugati aitanyam itunga ilukumin Lu kaarit etengei. Erai nu aumokin noi

ebe etunganan lo ainger Yesu ebe mam ejeni nges cut. ”kanuki inyio

iswamauna ngesi ngun?”

Aingiset Na ikekwangak erai Na itapasi aijen naarai etapit duc aingit

aingiset naepone kalo. Biai kipedorio aibelokin ipuran wok mama ejai

Ejakait. Araida eyakia Paulo abu kinerite KO Iromayon 7:15 ebe "Naarai

mam ajeni nu eswamai, naarai nuakoto, mere kes nueswamai, konye eong

arai eswamai numam akoto, acamunit ebe ejokuka ikisila." Erai ibore

yenidid aibelokin Ejakait ipuran wok.

Kanu inyio belokinio Yona epura ke mama ejai Ejakait Edeke? Abeit

katemari yes atiar adiakar Na kinjari kaoni nges esusut lo akiro kangun

kere. Adiakar erai loka asurup ido kitiaki oni kane ejai Ejakait Edeke wok.

Ajokit ka iboro Lu akwap kere epedorete aitolitol eidicane wok ka Ejakait

Edeke. Abu Yona kodum acodunio kosodi akerit kakonyen nuka Ejakait

Edeke, ipedori oni da aswam ngun karai kitarau adiakrar agogongu wok.

Nape ikwangarete kesi kotoma ameeri, kononokikin Yona kacamun

akediakaret.kanuka ngun, kobu kobongo akonyen nuka Ejakait Edeke.

Kotoma abeit, ainyalun eidicane ka Edeke nasodit nesi amisikin adiakar kon

ka aitoronokin kakonyen nuka Ejakait Edeke. Aticepak mam nu kere

epataka konye ibusakinito ido da emamei bobo ecie epone kere loka

abongun mama ejai Ejakait.

Ijo ipuda aitoronokin kotoma aronisio kon? Mam da ipedori apolo kotoma

ojakait karai mam itoronokin kakonyen nuka Ejakait. Kipuda oni Ejakait

Edeke atitingu kwape Yona.

Nutupitono:

Inyo itikokit ijo aitoronokin kane ejaas lucie?

Nuinyoika isisiauni kotoma aronisio wok, nu inyio ipedori

aswam?

Kanuinyio ekeria Yona kakonyen nuka Edeke?

Ijaikina ijo ojautene ke Yona? Ani ajokisio idum kanu

aitoronokin?

Kanu ailip:

Kijaik apak irero etaukon. Biai ejai ibore ipudar ijo

aitoronokin mama ejai Ejakait Edeke?

Kisialamik Ejakait Edeke naarai isumunit aitim ngun Lu

itoronokinos kosodte abongun mama ke.

Kilip Ejakait Edeke kijaik aipikor aronisio kosodi

aisialamikin okoku ke Yesu lo abilari arokisio kere.

19 - ACAKAKIN TOMA

ANGOLOL

Kosiom Yona 1:11-16

otoma asiometa nu kapotu kaanyutu epone lo itoronokinor Yona

karokisio ke ngaren naka ikekwangak. Mam nu kere apataka

aiswamaun. Kwana do ajenutu kesi ebe arai ngesi ekadiakaran,

kanukinyio ti kiswamakinata ngesi? Kanu apolok kere, kopone bani

ebongokina Ejakait Edeke?

Ebala eibaibuli itetemit ebe kobu angolol komumuor, inyobo ationis?

Kanukinyio mam angolol kiyamakinor? Karai mam Ejakait Edeke

epupokinit ailip ka Yona? Kanu kinyio mama idio bore kere kijulakinor? Nu

inyio epuda Ejakait Edeke? Koumonokisi ikekwangak bonik ka bonik

kojenete da esusut loka akiro konye kokurianikisi nuiswama.

Kolimok kes Yona ebe eipone loisialamikinet Ejakait Edeke bon nges

acakakin eong angolol.

Aitoronokin Ka Yona arai eipone ediope lo ainyakun eidicane kiding nges

ka Ejakait Edeke. Yona aroko ajai ameeri abear Tarusis. Aroko akeri

kakonyen nuka Ejakait Edeke. Karai da eroko Yona emengerana,

mam aomit edumuni arerengesio Kama Ejakait Edeke. Keja ngun da abu

Yona kitironokin kosodi acamun adiakaret ke, kwangin ebusakinit ngesi

aitoronokin naarai ikekwangak ka nges da ti kemudiar kameeri.

Atereikina Yona ka ainingosit Na asekun arai asalakin toma amengeranut

arai atwanare karimarit Ejaakait Edeke? Mam Yona kabu kosukun kameeri

naarai mam ajene nu etupakinete. Kapukwangin amengeranut kabu kimoria

kesi kere ka ikec iboro da. Kwangin da adolit ti aibelokina KO ore lo Yopa.

Kosiom aiwadikaeta nu komisik ejautene ka Yona. Aticepak idiakanar

kotoma aijar kon, arai kitipipil luipu .Mam duc epatana aitemokin iboro

kane ejai ituan yen itipipilitai. Ailikor ekon epoget arai alosit aanyun

itunganan yen itipipilit mam epatana.kwape ka Yona kingolia toma angolol

Na adedeng ekwam noi kosodi aomom epone lo nyounet kationis kangin.

Esubit epatana asalakin ne ijai itia acakakinio akipi.

Mam ikekwangak akotos aitikadikin Ejakait Edeke ka Yona kopone lo

acakakin nges angolol. Ebala Eibaibuli ebe ne kiyatakinata aikwang,

kiyatakin ekwam amumuor. Ikekwangak da ebusakinit aisisiaun akiro

ngupengun nukwape ka Yona. Mam kesi apedorete akerit kakonyen nuka

Edeke, mam da ebusakinit atamakin.

Kotoma aitaritoi, kopotu kocamanaros apupokin aicoreta ka Yona kanu

acakakin nges angolol kokuriaka Ejakait Edeke, kilipata kokoron 14.

"Wu Ejakait, kingaingait, kenyeis isio atwakare kanuka aijar naka

etunganan kalo, sirikibwaik mamakosi aokot numam aronis: naarai

ijo, wu Ejakait, iswama kwape itojokitor."

Aso kocakarete Yona angolol.

Nape ikutarete ikwamin ka angolol, kotirosi nu ikekwangak .Ebala

eibaibuli,”kopotu kokuriakata noi Ejakait Edeke”kopotu ijanakisi

ainanakineta mama ejai Edeke. Kojaun aitoronokin mama ejaas ikekwangak

kosodete aima Ejakait Edeke, kwangin kitosoma Ejakait Edeke

amengeranut ka Yona kanu adolokin ikekwangak Lu agogong itaon.

Kotoma asiometait Na kisisiauni bon ebe mam erai aitoronokin bon nges

inyakuni eidicane ka Ejakait Edeke. Kitoronokin Yona mama ejaasi itunga,

kopala da akerit kakonyen nuka Ejakait Edeke.kojaun kede atiting Na

acamun ake adiakareta kakonyen kangun kere, kangun kere emamei nu

apataka kwape ationor asukun kameeri akidingot Na angolol.

Aticepak kisiomi akiro nu, icie kayesi kijaasi ameeri abear Tarusis. Mam

isalakini toma aitoronokin kwape ka Yona, ijo da ibusakinit anyoun ka

ameeri Na amengeranut kotereikinos ka numam ijeni kanu aitemokin

ationis, karimaar Ejakait Edeke. Ibusakinit aikunyakin ngaren kapuconor

keda aisiteteunio.

Nutupakina:

Kiriamuna ijo ka idio itunganan yen itoronokin karonisio ke

konye kongerite aijulakin ejautene loka aijar ke?

Kanu inyio iganitor ijo etunganan aitoronokin akec aronisio

karai mam ecamunito aijulakin?

Iwomit ebe epataka akiro nu aitoronokin ka aitemokin

eidicane ka Ejakait Edeke wok?

Kanu ailip:

Kilip Ejakait Edeke aitodikin ijo adio adiakaret Na ibusakinit

ijo aijal kotoma aijar kon?

Kilip Ejakait Edeke aijaikin ijo agogong kanu aijulakineta nu

itetiak kotoma aijar kon.

Kilip Ejakait Edeke kitim ijo kanu akiro kere nu idiakaritor

ijo.

20 - KOTOMA AKOL AKOIK

NA AGAR

Kosiom Yona1:17-2:10

kaulo Na ajenikin akediakareta, kocam Yona ikekwangaka

acakakin nges toma angolol. Kwangin da mam Ejakait Edeke

kobu kocamak Yona amudiaro kotoma akipi karaida mam Yona

ejeni dimarai alakakin ameeri arai atwanare ke ka lucie da. Kwangin da

akeijar ajai mama ejai Ejakait Edeke.

Kotoma apedori ke, kijuk Ejakait Edeke agar naepol noi ailikor Yona. Mam

kijeni da nu aomit Yona akaulo Na aanyun agar ngin. Nekewanyuna Yona

agar ajeni da ebe karai atubokinio Kama ejai Ejakait Edeke.

Etapit duc Ejakait Edeke aitosoma akiro arai iboro Lu aumokin kanu

aitodolikin akiro ke kotoma aijar wok. Aicepak iboro Lu ebarara elomunete

keda ainingosit nae pol noi. Ainingosio nu ingarakinete aitetenar ejautene

wok.

Aticepak, kwape Yona, ijoda icakakin akipi kiliko da agar. Inyobo agar?

Iponesio bani nu itosomai Ejakait Edeke aitigogong eidicane kanges?

Aiboisit Na asalakinit toma akudian, kanukinyo mam acamaikin Ejakait

Edeke aswam nu ekot aijar kon?

Aitemis ka Yona mam apatana, koany kwape iwadikatere kosulai 2 kwape

ngon lo kobu kolumo ates. Kotoma okokoron 3 toni 6, kilimokinit woni

Yona ebe apotu ikwamin luka akipi kipikosi ngesi. Koloma kiding naka

aidules Na akwap. Kolemar nges amuuno kere, konye komony mama ejai

Ejakait Edeke, kotoma ameeri kilipata kere mama ejai Ejakait Edeke.

Kopupok Ejakait aimony ka Yona kotoma akoik naka agar, kisisau da ebe

ngun Lu imanaikina toma aima idekesio etwakiarete asianut naka Ejakait

Edeke. Kwangin, komisik da ebe emamei cut amuuno arai ameda Kama

ejaasi idekasio icie.

Komisik Yona aiteteunio naka aijar ke kotoma akoik Na agar. Kotoma

ngun, kobulo etau ka Yona aima Ejakait Edeke keda aiyalam ka ayoere.

Kitoronokin Yona kakonyen nuka Ejakait kocam da ebe mam ngesi

amunokina Ejakait Edeke konye kisumun aitodolikin ngun kere nu ilairat

aswam. Kisumun da ebe agear kapak kangin, epote oboro aijulakin,

kolimok Ejakait Edeke agar alekun Yona kuju naka akipi kokekwa.

Kolakun Yona kotoma aronisio ke.

Icie ibore kisisiauni kane nges yen ebe ejai Ejakait Edeke kakiro kere.

Naarai agar da kabu korimaa Ejakait Edeke, kwangin akirosit adiopet bon

adolit kanu alakun Yona. Lolo, ijo da kipedori adumun alakunio kanu akirot

adiope bon mam ejai Ejakait. Aso kwangin kotitingor komunokin Ejakait

Edeke, kiswam nu ekot nges tetere idumuni aipikor.

Mam kijeni ainingosio nu itorit ijo lolo, ajeni da ebe kwape kiswamakina

Yona, epedori Ejakait aitosom ainingosio kon aitaraun ibore yen aumokin.

Nutupitono:

Kanu inyio iwomitor ijo itosoma Ejakait Edeke ainingosio ka

aitemisio aisisianakina won?

Koomom ber ijo aitemisio ka ainingosio nu kobu ijo kitor,

nunyoika kobu ijo kisisiau kotoma omoyo?

Biai ipedorio amisikin ebe ejai Ejakait Edeke kidarit akiro

kere kotoma aijar ke ka Yona?

Kanu ailip:

Kisialamik Ejakait Edeke ebe itosomai aitemisio aisukunyuna

woni mamake.

Karai kitorit toma ainingosit lolo, kilip Ejalkait kijaik

amisikin aisisianakinio naka Ejakait.

Ijo ijeni idio itunganan yen itorit toma aitemisio? Kilip

Ejakait Edeke kingarak kesi aipikor.

Kisialamik Ejakait Edeke naarai aipikor erai akirot adiope

bon kakonyen ke.

21 - A RERENG NA IYAREIT

Kosiom Yona 3:1, 2

iriamunos Yona ka Ejakait Edeke toma akoik aka agar, kisisiau

ngesi akiro nu ipu. Kanu apaarasia auni, kosolak ates ke ajai

akipi kitoni ne kelekuna agar ngesi ne kaonit. Kwangin kiwomit

ebe kabu kopup jokan noi. Kiyalamikin kosodi aimal Ejakait Edeke. Konye

nepe kidarekinit kopupuni Yona eporoto loka Ejakait inera atiar kolot ore lo

Ninebe kosodi alimimonokin akiro nu ecorakini ijo, (ikokoron 2).

Kiumokinit ijo ebe ti Ejakait kenyara Yona irwan Na iyareit? Kanu inyio

ejaikina Ejakait Edeke Yona arereng Na iyareit kojeni da ebe kobu kipiko

ngesi nasodit? Karai erai Yona loangosibib kakwap mam ti kijaikin arereng

kwanat kangin.

Aticepak ti keyarit. Kotoma kane, karaida kemisikinit ngesi ebe ijaikit

Ejakait Edeke arereng Na iyareit.

Itia etunganan, Ejakait Edeke ekot aisioni ka aitalaun ngun Lu edaikanarete.

Kedau Ejakait aitim, eseseni woni kwape ngun lumam ediakaritotor, kwape

ineritor enabi Mika;

“Ingai bo Edeke loiputos kajo, loisioniei numam adolit, loinaci

aibucar naka aatongot naka airumete ke? Mam enyunyuranakinenei

ikar kere, Naarai isialamikinit aitim. Ibelokin bobo nges, itimi;

Icakacakai numam adolitewok kokwap kakejeneke. Icakar ijo

aronisiokec kere ataro naka angolol,” (Mika 7:18-19).

Ipu ajenanuto kobaibuli. Eriko eyakia Paulo kejenuna Ejakait Edeke, kobu

kiswamate nuka aiyar ikeyunak kanu aitolior akirot naka Yesu. Inerit

Ebaibuli ebe, Paulo lo anyaritai Saulo, kiyatakinite nukaitukurian ka

nukaiar ikesisiaka luka Ejakait, Aswamisio 9:1. Kabu kodol akwapin nuka

Damasiko ayangaun itunga atubokinio ore lo Yerusalem. Korot ke abear

Damsiko, kiriamunos ka Ejakait Yesu kotoma oporot. Kinera koitunganane,

etiono amisikin eipone lo itosoma Ejakait Edeke etunganan kwape kalo

araun loepol kotoma akirot ke Na eijiri Kokanisa. Ikidioko apeteta nu ti

kecamutu etunganan loepone kalo kokanisa. KO Yerusalem da mam

ekanisa abu kocam Paulo. Konye kobu Ejakait Edeke koany kopone ecie,

kwape ka Yona, kobu Ejakait Edeke kijaik Paulo arereng Na iyareit.

Eyakai Petero, kobu komisik ejok aisonio naka aronisio. Kirumitos ileic

alimor ebe erai ngesi eyakia ke Yesu Kristo, kobu konger Yesu irwana auni

ebe mam ejeni Yesu.

Akaulo Na ilapio idis, kotukokinos iyakia ore loapolon Yerusalem. Kodoik

emoyo lokalaunan kesi. Kapak kangin, kidokok Ejakait Edeke ake Akan

mama ejai Petero. Kaponi koseunai ngesi kotoma oyakia aisisianakin

akekirot Na eyauni aibelokin ka aiyiun kotunga ilukumin iuni. Kanu inyio

eseunia Edeke Petero irwan Na iyareit? Erai ngesi Edeke lo isonie arokisio

ka lo arerengusio.

Kadiope apaaran, koyautu iparisayon aberu ne ejai Yesu, kinerasi atiar

ikamunitai ngesi kanu adoteu. Kesi kere epudasi ajenun nu iswamakinio

aberu Na. Kotoma okisila kec, ibusakinit aibiribiri toni atwanare. Kobongok

kesi Yesu ebe;

“Nakiyatanakiniata aingit nges, kitenar kotema kes

atiar,”Yenemamei adiakarete kotomakus, kogeu aibir nges kamoru,”

(ikokoron 8:7).

Idiope idiopen konyoutu kere ajalakin ngesi ka Yesu. Kwangin kijaik Yesu

aberu Na arereng Na iyareit.

Kangin idopet kotunga kalu apotu kodumutu aisonio naka aronisio kec.

Kotoma aitoronokin kec, kopotu kodumutu arereng Na iyareit. Mam eong

ajeni nu itorit ijo kaijar kon, arai adiakanareta kon. Konye nu ajeni eong

ngesi bon ebe isisianakini oni ebaibuli ebe karai itasonikin kasodete ailip

aitimio, isonie Ejakait ido da ijaikini arereng Na iyareit. Nu kere inerit

Yokana ebaluwa:

“Arai kilimori adiakanareta wok erai nges lomunot ido loedolit,

isioniei oni adiakanareta, itesegari da oni Kama kamamus adolite

kere.” (1 Yokana 1:9).

Kotoma Yesu, itegeari aijar Na itetet. Kotoma asianut ke, Kitalaun kwape

ijaikinere Yona arereng Na iyareit. Kiswama Ejakait ngun kaijar wok.

Nutupitono:

Koomom eipone lo itodiaritor Ejakait asianut ke kanekon ka

aijaikin ijo arereng Na iyareit.

Kanu inyio ijaikitor ijo Ejakait Edeke arereng Na iyareit?

Nunyoika isisiaun kotoma akiro kanu amina Na Ejakait

Edeke kaneok?

Ejaasi itunga toma aijar kon Lu ibusakinit ijo aitim ka

aijaikin arereng Na iyareit?

Kanu ailip:

Kisialamik Ejakait Edeke kanu mam ngesi aipal ijo kosodi

amunokin ijo karaida imengerana.

Ijeni ijo idio itunganan yen eoliorit kakonyen nuka Ejakait

Edeke? Kilip Ejakait kijaik kesi arereng Na iyareit.

Kilip Ejakait kitodik ijo itunganan ngin yen ibusakinit aitim

ka aijaikin arereng Na iyareit.

22 - KITORONOKIN NINEBE

Kosiom Yona 3:3-4:3

ijaik Ejakait Edeke Yona arereng naiyareikini, korimaa, naarai

kobu kisisiau kotoma aibucaret ke. Erai ibore yen arono noi

aimengerikin Ejakait Edeke.

Akaulo Na ngesi adolore ore lo NINEBE, mam Yona kobu kicanican apak

alimor ebe ideuna apaarasia akaisangon, ebunit amudiaro naka ere lo

Ninebe. Mam Yona kaomit da ebe ejaun arimario naka akiro nu enera ngesi.

Kibirokinos itunga ilukumin akungin kec kosodet aima Ejakait Edeke, ka

aitoronokin aronisio kec tetere isonio kakonyen nuka Ejakait.

Kinerit eibaibuli ebe kerimasi itunga Luka ore lo NINEBE eporoto ke ka

Yona kosodet da aitoronokin ka aronisio kec. Kolimos anatar ere kere lo

NINEBE ailung, konapito ipukoi ka ajukit ekuron kwape ayanyuneta naka

aitoronokin kakonyen nuka Ejakait Edeke.

Kolimo ekabaka ebe mam idio itunga arai etiang ainyam arai aimat. Kere

kecorakitai aisac amodokok naka aijar kec kosodete aimony mama ejai

Ejakait Edeke loka Yona kanuka aisonio arokisio. Koanyu Ejakait Edeke

itaon kec Luka aiturur ka aitoronokin kwape ka Yona, kwangin Kijaik

Ejakait Edeke NINEBE arereng naiyareikini. Kotoma aijar kec ka Yona ka

eijiri ke, Abu Ejakait Edeke kinyaku amun ka ainapakin toma ore lo

Ninebe.

Kirwana ber ijo eipone lo isirerengitor Ejakait Edeke eijiri ke ka Yona?

Kiomit ebe naarai kabu Yona kitoronokin karokisio ke? Mam ticepak erai

ebe naarai Yona mam arai loetalauna. Ekokoro ediopet kotoma osulai

iwongon kilimokinit Oni ebe kepupu Yona aisonio naka NINEBE kanuka

arokisio kec, mam kobu kiyalamikin. Kakoto ere lo komudiarai, karaida

nges elopet edumunit arereng naiyareit mam etau ke kakoto NINEBE

adumun arereng Na iyareit.

Kanukinyio duc akirosit adiopet kelimonokin komamei amina, irai araito

adepar ngun nu enabi Yeremia lo kobu kolimonok eijiri adaun ikaru

akaisangon? Inabin icie alimonkisi adaun aujau komamei araito arai

ajenanut kotoma aswam kec? Mam erai ibore yen ejok Yona awanyun

aijulakinet Na mam luipu ewanyunit.

Adiopet ka angiset ka angin idumakini mama ejai Ejakait Edeke. Kiswamai

Ejakait Edeke kwape ipudar keda aisialamikin ngun Lu isialamikinete. Ne

kitojokara Ejakait Edeke aswam nuke KO Ninebbe, kobu koseu Yona

karaida ejeni anonoku ke. Mam Ejakait Edeke epuda aitosoma enabi

loelaunit kobu kitoronokin ainapeta ke. Kobu kitosoma Yona kwape ejaar,

mam arai ekadoliton, emengerana, konyunyurana. Epedori Ejakait Edeke

aswam ngun kaoni. Kacoikito kere karaida itosomai Ejakait Edeke woni,

mam erai ebe irai ikadolitok.Awaragat ke ka Yona erai Na isisianakini Oni

apedor naka aitodolikin eijiri, mam erai ebe kicobe konye asianut naka

Ejakait Edeke. Abongokinet naka aingiset kana idumakini oni nejai Edeke

loka Apedor kere.

Erai abeit cut ebe adiakar elemari arerengusio nuka Ejakait kotoma aijar

wok ka aijanakinata wok. Kotoma abeit ipedori oni aijar kotoma oidicane

ka Ejakait Edeke konye komam kiwanyuni araito kwape inabin Lu mojongo

komam bobo da kipedori atamar ebe kijar koidicane keda Edeke oanyu

epone lo isirerengitori eong Edeke.

Kwape ka Yona arai kwap Paulo eyaakia lokadoliton.Araito kotoma

aswamisio wok mam erai aanyunet Na ajokisio kakonyen nuka Yesu Kristo.

Kipedori da aira araito konye kasalito kilipi mama ejai Ejakait Edeke kanu

akiro nu ipu kanu aijar wok.

Kotoma abeit akabakanut naka Ejakait Edeke ikamunit Edeke itia oni. Karai

teni ejai apedori naka akabakanut Edeke akanain eok, mam teni amun adio

ejaun toma akwap Na. Kosesen ber ijo ekanisa, teni ipedori amisikin apolou

naka akiro nu.Iswamai Ejakait Edeke karaida toma anonoku wok..

Nutupitono:

Anibo ailajara ipupi ijo kanu aswam naka Ejakait Edeke

alosit ngaren karaida kotoma anonoku wok?

Kiwomit ebe aijar najokan Na ekeyunan erai araito Na jokan?

Ipedori aipima aiyiun naka etunganan ketwasamaete

eiswamae ka apol Na apetetait ke?

Koipone bani ingarakina aisisia Na aitonokikin ejaautene

wok kotoma aiyiun? Aibo idumakini agogong Na apol ka

apeteta wok?

Kanu ailip:

Kisialamik Ejakait Edeke kitosoma iwoni kotoma anonoku

wok.

Kisialamik Ejakait Edeke kitosoma ijo kwape ijaar.

Kilip Ejakait Edeke kolema etau lo epoget lo ijaikinit aomisio

nu aitodolikin nuipuda Ejakait Edeke kotoma agogong kon.

Kisialamik Ejakait Edeke naarai aipikor kon kere elomunit

Kama ke.

23 - EKITOI KA YONA

Kosiom Yona 4:4-11

am Yona kobu kocam ebe kobu Ejakait Edeke kitim itunga

luka Ninebe. Kedumu aiboisit kokinga naka ere lo Ninebe,

kiboikin asesen nu iswamaunos. Koomite ebe aticepak ti

Ejakait Edeke kijulak aomisio ke. Nape kidarekit, kodoka Yona Togo lo

kejotoenenei, kwangin kicorak Ejakait Edeke eraasit alibun airimun etogo

ke kanu ayuwar nges ka akolong. Kisialamiki Yona etolim lo kekitoi kalo

noi.

Nape idarekit Yona etube loka Ejakait Edeke adolokin ore lo Ninebe,

kicorak Ejakait Edeke ekurut ainyam ekitoi lo kelibunit airimun etogo ke ka

Yona. Kapak kangipekangin kijuk Ejakait ekwam lo adedeng noi ka

amwanis, kwangin kocaik Yona akolong kagogong kitoni ne kedaunor

agogong. Komony Yona mama ejai Ejakiat Edeke kobala atiar kinyaka

Ejakait Edeke ake aijar naarai kapol akenyunyura noi mama ejai Ejakait

Edeke ebe kanu alemaria eraasit kamake.

Kingit Ejakait Edeke arai ebusakinit ngesi anyunyura kanu eraasit ,

kobongok Yona Ejakait atiar, abeit abusakinit nges anyunyura kanu eraasit

kitoni atwanare (ikokoron 9) .Kotoma aijen ke ka Yona, mam ti iboro

emunara, kajai ngesi akwap acie. Amwanis arai Na ationo noi, kosubite

Ejakait bala mam apodokinit. Ibore idiope bon kaomit Yona ngesi eraasit

ngol asalakinit epoloi aigalikinit ngesi kakolong konye nukican, kobu

Ejakait kolema ngun kakanin ke.

Kowany ber ijo eipone lo kabu Yona kitarauna eraasit lo kwape loke.

Kejaasi Ejakait ka apedor Na akorakin arai alemar. Irwana adi duc

kidumuna aisirerengio Kama ejai Ejakait kasodete atiar kerai nuwok?

Aciepakio epedorete ainapeta kon aitegelikin kijaikini aitikadikin kotoma

abeit ngun kere mam erai kanu apedor kon konye kanu Eejakait Edeke.

Kingit Ejakait Yona, kanukinyio epodokitor ngesi nu eraasit kangon,

komam epodokinit nu aijar Na ikar lumam edaunos kanu ere loapolon

Ninebe? Itunga luka ore lo Ninebe awenen kotoma omoyo lo amuton adaun

apak nemam kesi kepedorata atiakun ajokis ka aronis. Kotoma abeit

aingiset ka Ejakait Edeke mama ejai Yona ebala ebe, kanukinyio mama

ipodokitor aijar kalu emudiaros, kopodokite iboro Lu akwap Lu eleliarete

kapak naeuriana?

Akwap Na ijaria oni eputosi kwape Ninebe. Kileleba itunga luma ejenete

nuka jokak kanu arokok da. Mam itunga Lu ipu ejejnete Edeke. Anibo

abongokinet ijatatar kajo kanu aingiset kana? Iputosi ka Yona? , lo kobu

koyangaik apak egolor toma akwap ke bon, koomomoi nuke bon? Kanu

kinyio mam ijaikitor Ejakait Edeke apak konye kejaikitos apak nae pol noi

kanu akiro nu akwap?

Ne kewanyunata idwe luk Isirael ican kotoma amoding, kitanyam kesi

Ejakait Edeke inyamat luka emana kolomunitos kotoma akuj. Idiope ibore

yen kabu Ejakait Edeke kicorak itunga ke ngesi mama ayangar Lu adeparito

eipud kec lo kangin paaran. Naarai ngin inyamat Lu esalete kemunaros.

Kopone kalo, ajai kesi arimaritt Edeke. Kajeni Rdeke etau loka etuganan

ebe epuda duc nu ipu adepar, karai ecamakitai kes atukonokin Lu ipu, mam

ti ibore kepodokis kanuka Ejakait Edeke.

Aingiset naepol noi ngesi na ebe,”inyobo eraasit kaijar wok?” Inyio ibore

eyayit aok apak noi, agogong, ka isirigin da koyangari woni kere akirot Na

Ejakait? Kwape eraasit ka Yona, iboro Lu kere kenyounete kakanin wok

konye kibuni aibwo kakonyen nuka Ejakait kanu etube loka aijar wok.

Etau ka Yona kalwana noi kakonyen nuka Ejakait Edeke karaida itosomat

Ejakait nges kwape aijulakinet kotoma omoyo. Karaida mam bobo ngesi

kakeri kakonyen nuka Ejakait Edeke, kotoma otau ke aroko ekeri kakonyen

nuka Ejakait Edeke. Kajaasi Ejakait Edeke ka akekwan, kangajep konye

komamete kede etauke?

Nutupitono:

Koyangaik apak koomom akiro ngun nu isukunyaritos ijo

Kama ejai Ejakait. Anibo acodunet naepol noi kaijar kon?

Epone ba ani kiyaitor akwap wok kotoma akiro nu iswamai

ijo? Inyio atiaketait kiding e Kuristayot ka ngon lo ejari

kotoma akwap?

Inyoini atiaketait Ejakait Edeke ajaut keda aijar kon ka etau

kon?

Inyio ipuda ijo aipal kanu airumun akabakanut naka Ejakait

Edeke?

Kopone bani isingarenitor ijo kitirian keda epone lo ekotor

Ejakait Edeke?

Inyio isisiauni kanu apedor naka Ejakait Edeke keda

iborowok luka kwap?

Kanu ailip:

Kilip Ejakait Edeke kitodu nuipuda ngesi kaijar kon kijaik

ekontau mamake.

Kilip Ejakait Edeke Kisoni aronisio kon.

Kilip Ejakait kopuko etau kon kotoma opudesia luka aijar

kon. Kingarenik ijo kopone ke kanuka akabakanut ke.

ABOUT THE AUTHOR

F. Wayne Mac Leod

Light To My Path Book Distribution (LTMP)

erai erionget lo iwadikai ka akoranar itabon luka

eijiri mama ejaas itunga lu epol eipud kotiono

ejautene kakwapin nuka Ilugai(Asia),America

keda akwapin nuka iriokok (Africa).Ikeyunak

luipu kotoma akwapin nu eroko epoloete

emameator ka akerianut arai agangat na edolit

kanu adumun aitutorio ka agwelet itabon lu

erucokina ka eijiri.F.Wayne MacLeod erai

ediopet kangun lu atukot na Action International

Ministries Bobo da iwadikai ngesi itabon lu keda

apeleikinet na akorar kesi atitai mam ikapu mama ejaasi ekecokok lu

ikanisan ka eswamak lu ekanisa anatar akwap kere. Ilolo, ilukumin Lu

itabon itosomao kanuka aisisianakin eijiri, aitutorio, ka alimonokin akirot

naka Ejakait Edeke kanuka aisinyikokin Ikeyunak kotoma akwapin nu

edeparitos akaisakanyape. Kwangin da ijulio itabon nu kotoma

angajepisinei nu egelegela. Apeleikinet aitodolikin akirosit mama ejaasi

Ikeyunak koponesio kere. Erionget lo LTMP erai lo egongakina ka aiyiun

Na kokanisa Ido ilipi kamunosi da asianut naka Ejakait Edeke kanu agangat

kere Na ingarakini kanu akorar akirosit Na Ejakait Edeke akwap kere.

Ipedori Jo ailip kanu Ejakait Edeke apukori ikekia kanu aijulu akirot ka

angajepa nu egelegela ka akoraro naka itabon? Nuipu nu kamunitos Light

To My Path, ipejoki elago kosi ko www.lighttomypath.ca.